ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΒΙΟΧΩΡΟΧΡΟΝΟΠΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ.

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ  ΜΕΛΕΤΕΣ   ΣΤΗΝ  ΙΣΤΟΡΙΚΗ   ΒΙΟΧΩΡΟΧΡΟΝΟΠΟΡΙΑ   ΤΗΣ   ΜΑΝΗΣ.
ΓΙΑΝΝΗΣ  ΛΕΚΚΑΚΟΣ  ΤΟΥ  ΠΟΥΛΙΚΟΥ [ καταγομένου από το Φλομοχώρι της Ανατολικής Μάνης - Περιοχή της Αρχαίας Τευθρώνης].

==============================================

 ΟΙ  ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ    ΕΚΦΡΑΖΟΥΝ   ΓΝΩΣΕΙΣ  -  ΑΠΟΨΕΙΣ   ΤΩΝ  ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ  ΤΩΝ, Ο ΟΠΟΙΟΙ ΚΑΙ  ΦΕΡΟΥΝ  ΤΗΝ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ  ΕΥΘΥΝΗ.

======================================================================

ΙΩΑΝΝΗΣ  ΠΟΛΥΛ.ΛΕΚΚΑΚΟΣ -Καθηγητής - Ιστορικός  Ερευνητής , Συγγραφέας.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

====================================================================

Η ΠΑΤΡΙΑ ΤΟΥ ΝΙΚΑΝΔΡΟΥ
Του  Του  Γιάννη Π. Λεκκάκου  Καθηγητή-Σχολικού  Σύμβουλου ε.τ.-Ιστορικού Ερευνητή

1. Ιστορική αναδρομή

Το έτος 1261 μ. Χ. ο Αλέξιος Μελισσηνός ή Στρατηγόπουλος με μικρή στρατιωτική δύναμη για λογαριασμό του αυτοκράτορα της Νίκαιας καταλαμβάνει την Κωνσταντινούπολη και θέτει τέρμα στη      Φραγκοκρατία (1204-1261  μ. Χ.). 

Κάστρο της Μονεμβασιάς (Γκραβούρα)

 

Ο Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος[1](1261-1282)  γίνεται αυτοκράτορας στην Κωνσταντινούπολη  και το πρώτο του μέλημα είναι να στραφεί  προς τη Δύση και τον Ελλαδικό χώρο.

Τα σχέδια του οίκου των  Παλαιολόγων μετά την επανάκτηση της Κωνσταντινούπολης γίνονται μεγαλεπήβολα, γιατί επιδιώκουν  να επαναφέρουν  τη Βυζαντινή αυτοκρατορία στα παλαιά της όρια.

Το έτος 1262 μ. Χ.  ο Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος σε συμφωνία μετά από διαπραγματεύσεις με το Γουλιέλμο Β΄  Βιλλεαρδουϊνο, Φράγκο ηγεμόνα της Αχαϊας,[2] που είχε συλληφθεί αιχμάλωτος στη μάχη της Πελαγονίας, λαβαίνει ως αντάλλαγμα για να τον απελευθερώσει, ορισμένα εδάφη της Λακωνίας, ήτοι τα κάστρα της Μονεμβασιάς, του Μυστρά και της Μαϊνης.[3]

Η Επισκοπή και το κάστρο Μαϊνης στο Τηγάνι

Το χρονικό του Μορέως αναφέρει το γεγονός αυτό ως κάτωθι:

     « Κι΄ εκείνοι βιαζόμενοι

να έβγουν  ‘ κ  την φυλακήν του

      ισιάστησαν και δίδουν του

τα τρία κάστρη και μόνον,

Το κάστρον της Μονοβασίας

και της μεγάλης Μαϊνης,

ωσαύτως και του Μυζηθρά

να τα έχη εδικά του».[4]  

Η  παράδοση των Κάστρων  περιγράφεται με τους πιο κάτω στίχους.

« Εδιέβην εις τον Μιζηθράν

αυτόν έδωκε πρώτον

Απέκει την Μονοβασίαν

και τρίτον δε την Μαϊνην ».[5]   

 

Τα κάστρα αυτά με τις επαρχίες τους στάθηκαν για τους Βυζαντινούς η βάση εξόρμησης για την ανάκτηση ολόκληρης σχεδόν της Πελοποννήσου.

Η ανάκτηση  της Νότιας Πελοποννήσου και η ναυτική πολιτική του Μιχαήλ  Η΄ Παλαιολόγου λύτρωσε από το λατινικό ζυγό  και την πειρατική μάστιγα πλήθος νησιά και παράλια και έδωσε ελπίδες για ένα καλύτερο αύριο.[6]

Το Ελληνικό δεσποτάτο του Μοριά  ιδρύεται το έτος 1262 μ. Χ. και γίνεται οιονεί σφήνα στην Φραγκο-κρατούμενη και Ενετο-κρατούμενη Πελοπόννησο.

Ο αγώνας όμως που ανέλαβαν οι Έλληνες διοικητές και δεσπότες εναντίον των Λατίνων, αγκάλιασε προοδευτικά όλο τον Πελοποννησιακό χώρο.

 

2. Η Μονεμβασιά έδρα των αυτοκρατορικών κτήσεων της Πελοπόννήσου

Η επαρχιακή διοικητική αρχή του Βυζαντινού  κράτους την περίοδο αυτή στο τμήμα της Λακωνίας περνά στα χέρια των Ελλήνων και  έχει έντονο στρατιωτικό χαρακτήρα.

Τα πρώτα χρόνια της βυζαντινής κυριαρχίας στη νότια Πελοπόννησο, ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος, καθιστά την Μονεμβάσια έδρα του διοικητού των αυτοκρατορικών κτήσεων της Πελοποννήσου.[7]

Στη Μονεμβάσια εγκαταστάθηκε  στο πρόσωπο του Καντακουζηνού η πρώτη «κεφαλή» («καθολική και περιέχουσα κεφαλή») της Πελοποννήσου.[8]

 

3. Ο Νίκανδρος οργανώνει την άμυνα και την ασφάλεια της Μάνης

Η παράδοση αναφέρει ότι ο Νίκανδρος[9] ήταν Βυζαντινός αξιωματούχος,   που εγκαταστάθηκε στη Χαριά της Δυτικής  Μάνης[10] μετά το έτος 1262 μ.Χ και είχε την ευθύνη του κάστρου της Μαϊνης, για την επιβολή της τάξης και την προάσπιση της ασφάλειας στην  περιοχή.

Η στρατιωτική οργάνωση των κτήσεων των Παλαιολόγων στη Λακωνία ήταν αναγκαία και επιβεβλημένη, γιατί  βασίλευε αταξία και ανασφάλεια από τις καταστροφικές επιδρομές των Σαρακηνών, Αλγερινών, Μπαρμπερίνων και άλλων  πειρατών, που  λεηλατούσαν και εξανδραπόδιζαν  τους κατοίκους της Μάνης.

Ο Νίκανδρος επικεφαλής της τοπικής Βυζαντινής φρουράς αναφέρεται από την παράδοση, ότι είχε ξεχωριστά προτερήματα, σπάνια σωματικά χαρίσματα και ήταν ριψοκίνδυνος, μεγάλης δύναμης και αρμονικής σωματικής διάπλασης.

Λέγεται επίσης, ότι κατανικούσε πολλούς άνδρες μαζί, γι’ αυτό του έδωσαν το προσωνύμιο Νίκανδρος.

Ο Νίκανδρος[11] για να οργανώσει την ασφάλεια και την άμυνα της περιοχής του, από τις πειρατικές επιδρομές  μελέτησε προσεκτικά τη μορφολογία και τη διατομή του εδάφους,  το αφιλόξενο και το απόκρημνο των ακτών.

Παρατήρησε δε ότι σε μερικά σημεία οι απότομες και κάθετες ακτές των παραλίων της Μάνης δημιουργούσαν   δυσκολοδιάβατες προεξοχές ή εσοχές τις « άπες».[12]

Οι  «άπες» είχαν πλούσια χορτονομή για τα ζώα, γι’ αυτό οι στρατιώτες της φρουράς διαμόρφωναν μονοπάτια  και κατέβαζαν στις τοποθεσίες αυτές δύο-τρία βόδια και στα κέρατα, του ενός απ’ αυτά, κατά τη νύκτα, τοποθετούσαν αναμμένο φανάρι, ώστε από μακριά, κι’ απ’ τη μεριά της θάλασσας, να φαίνεται, πως είναι αραγμένο πλεούμενο, που το κουνά το κύμα.

Οι πειρατές έβλεπαν τη νύχτα από μακριά  το φαινόμενο και παραπλανιόνταν και αφού οργάνωναν την επίθεση, έρχονταν εναντίον του  στόχου, της λείας και  έπεφταν στην παγίδα.

Η επίθεση και ορμητικότητα τους να  λεηλατήσουν το υποτιθέμενο καράβι, στεκόταν μοιραία, γιατί ενέδρευαν  εκεί πολεμιστές του Νίκανδρου, που κατάσφαζαν τους πειρατές.

Οι επιτυχίες  του Νίκανδρου, το σθένος, το εύανδρο και η αξιοσύνη  του πολεμιστή, έγιναν θρύλος, τιμή και δόξα για τη Μάνη και μετέπειτα για τους απογόνους του.  

Τα στρατηγήματα του Νίκανδρου υπήρξαν πρωτότυπα και ασφαλή μέτρα για τα χωριά της Μάνης με αποτέλεσμα να γίνουν οι ακτές της απλησίαστες, αφιλόξενες και επικίνδυνες για τους πειρατές.

Ο Νίκανδρος με τη δυναμική του  παρουσία απάλλαξε τη Μάνη από τα δεινά της πειρατείας κατά την περίοδο αυτή.

 

4. Ο Νίκανδρος οικιστής του  Νικανδρίου

Το Νικάντρι,  όπως το λένε οι Μανιάτες είναι χωριό του τ. δήμου Οιτύλου της Δυτικής Μάνης, η ονομασία του Νικανδρίου οφείλεται στον οικιστή του, το Νίκανδρο.

Παραδίδεται, πως η Βυζαντινή φρουρά, που είχε εγκατασταθεί στο άγονο και τραχύ αυτό μέρος της Μάνης, είχε δυσκολίες στην προμήθεια τροφίμων και οι αποστελλόμενες προμήθειες δεν επαρκούσαν για τη σίτιση της.

Αρωγοί  στις ελλείψεις επισιτισμού της φρουράς των στρατιωτών του Νίκανδρου έρχονταν οι κάτοικοι της περιοχής, γιατί ήσαν ευγνώμονες για τις σπουδαίες υπηρεσίες και την ασφάλεια, που τους προσέφεραν με την παρουσία τους.

Το θέμα όμως ενίσχυσης του επισιτισμού των στρατιωτών προβλημάτιζε και δυσκόλευε τους κατοίκους, γιατί ήσαν φτωχοί στον αγονο αυτό τόπο.

Νικάνδρι: Άγιος Γεώργιος -τοιχογραφίες του 14^ου αιώνα

Η όλη κατάσταση παρουσιαζόταν δύσκολη και δυσβάστακτη, γιατί επιβάρυνε μεγάλως  την επιβίωση των κατοίκων.

Οι απαιτήσεις της Βυζαντινής φρουράς συνέβαινε ενίοτε να είναι παράλογες και εκβιαστικές και οι στρατιώτες έφταναν σε ανεπιθύμητες προστριβές με τους κατοίκους.

Οι κάτοικοι  της περιοχής για το σοβαρό αυτό πρόβλημα και την εν γένει κακή κατάσταση, που είχε προκύψει, αποφασίζουν, να προσφύγουν στο στρατηγό διοικητή της Μονεμβασίας, για να του πουν τα παράπονα τους και να εξευρεθεί κάποια λύση.

Οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι των κατοίκων,  παρόντος και του Νίκανδρου έρχονται στη Μονεμβάσια[13]  και παραδίδουν αρμοδίως αναφορά με τα αιτήματα τους.

Ο στρατηγός διοικητής, αφού τους δέχτηκε αμέσως,  διάβασε αυτοστιγμεί  την αναφορά, που του υπέβαλαν οι εκπρόσωποι των κατοίκων και άκουσε με προσοχή τις απόψεις τους, τους είπε , ότι η φρουρά πρέπει οπωσδήποτε να παραμείνει  για την ασφάλεια του τόπου και ότι πρέπει να συμφωνήσουν  μεταξύ τους και να βρουν κάποια λύση προς  βελτίωση του επισιτισμού των μελών της φρουράς.   

Ο Νίκανδρος στη συνάντηση των κατοίκων με το στρατηγό Διοικητή Μονεμβασίας πρότεινε να του παραχωρηθεί ικανή έκταση καλλιεργήσιμης γης, αλλά και για εγκατάσταση της φρουράς.

Ήταν κατανοητό ότι με το μέτρο αυτό δεν θα ενοχλούνταν οι κάτοικοι, η δε ενασχόληση των στρατιωτών με τις  καλλιέργειες θα απέδιδε τα αγαθά, που απαιτούνταν για  τη βελτίωση του σιτηρεσίου. 

Η αντιπροσωπεία επέστρεψε από τη Μονεμβάσια στη Μάνη και οι κάτοικοι συνήλθαν σε συνέλευση για να αποφασίσουν περί του πρακτέου.

Στη συνέλευση επικράτησε διαλλακτικότητα και σύνεση και με υπόδειξη των γεροντότερων  παραχωρήθηκε έκταση μακράν της Χαριάς και του φρουρίου της Μαϊνης για καλλιέργεια και εγκατάσταση του Νίκανδρου και των μελών της φρουράς.

Η  παραμονή της φρουράς στη συγκεκριμένη περιοχή δημιούργησε τις προϋποθέσεις μόνιμης οικιστικής εγκατάστασης.

Ο ικανός και έμπειρος πολεμιστής Νίκανδρος, αρχηγός της Βυζαντινής φρουράς και οι συμπολεμιστές του νυμφεύτηκαν κόρες του τόπου και  ρίζωσαν, κάρπισαν, αυξήθηκαν και στάθηκαν με τους απογόνους τους φρουροί της πατρίδας και υπερασπιστές του τόπου στους αιώνες.

 

5. Το μοιρολόγι της πατριάς του Νίκανδρου

Η διασπορά των κλάδων της πατριάς του Νίκανδρου ήταν μεγάλη γι’ αυτό  συναντάμε μέλη της, στη Λακωνία και σε άλλα μέρη.

Το πιο κάτω έμμετρο, όπως διασώθηκε είναι μια σύντομη αρχική γενεαλογική αναφορά, που μας δίνει τα πρώτα βασικά ιστορικά στοιχεία.

«Το μοιρολόγι της πατριάς του Νίκανδρου»

Απ’ την πατριά του Νίκανδρου

και του πρωτοπαλίκαρου

καρπίσαν κλάδοι και γενιές

όλες τους άξιες, δυνατές

Ο Γκίκας και ο Μιχαλιός

ήταν της φάρας σταθιμός

Σκαντάλης και ο Γιωργιλής

του Γκίκα οι άξιοι δύο γιοί.

Ο Έξαρχος κι΄ ο Θοδωρής

του Μιχαλιό οι σερνικοί.

Αυτοί οι τέσσεροι εγγονοί

βγήκαν καλοί και καρπεροί

και ρίξανε σπόρους βροχή,

σε Δύση και Ανατολή,

σ’ όλα τα πέρατα της γης.

 

6. Οι Ξεπαπαδιάνοι  της Χαριάς  του Πύργου Διρού

α. Ο παπά-Ηλίας και η παράδοση

Οι Ξεπαπαδιάνοι-Ξεπαπαδάκης, Ξεπαπαδάκος, είναι παρακλάδι της πατριάς του Νίκανδρου και προήλθε από τον κλάδο των Κατσιόρχηδων.

Η παράδοση λέει ότι ο παπά-Ηλίας Κατσιόρχης ιερέας του οικισμού Χαρούδα  της Χαριάς συγκέντρωσε περί τα τέλη Αυγούστου τους καρπούς στάρι–κριθάρι, που ήσαν δοσίματα των ενοριτών του.

Εκείνη τη χρονιά τα σπαρτά δεν ήταν «πέτυχα»[14] και η ανέχεια και η πείνα θα ταλαιπωρούσε τον κοσμάκι.

Έτσι λοιπόν ο παπά-Ηλίας φόρτωσε οκτώ σακκιά καρπό σε τέσσαρα ζώα και με τη συντροφιά του κουνιάδου του Γιαμαρέλου ήλθαν στους νερόμυλους της Φράγκας-Γυθείου για να τα αλέσουν. 

Οι νερόμυλοι αυτή την εποχή δεν είχαν πολύ νερό για να συντομεύσουν  την άλεση και να τελειώσουν νωρίς, χρειάστηκε αρκετή ώρα, όταν «απάλεσαν»,  φόρτωσαν τα ζώα και πήραν το δρόμο του γυρισμού για τη Χαριά.

Ο οικισμός Ξεπαπαδιάνικα της Χαριάς

Ο ήλιος έδυε και ήταν στο γέρμα του, το σούρουπο είχε αρχίσει να πέφτει με το ξεκίνημα τους από τη Φράγκα.

Ο παπά-Ηλίας και ο κουνιάδος του Γιαμαρέλος ακολουθούσαν τα ζώα, που  προπορεύονταν και κρατούσαν τα σχοινιά των καπιστριών, ενώ ταυτόχρονα   πρόσεχαν τα φορτώματα να μην ανακυληθούν και μπουν  σε περιπέτειες για να ξεφορτώνουν και ξαναφορτώνουν.

Τα κουδούνια και το ποδοβολητό των ζώων στον πλακόστρωτο δρόμο ήταν η συντροφιά τους, ενώ αραιά και που ακούγονταν μες στο σκοτάδι τα αλυχτίσματα των τσακαλιών, που ήσαν στα ψηλώματα,  

Ο παπά-Ηλίας και ο κουνιάδος του Γιαμαρέλος βρίσκονταν σε μια στροφή του δρόμου κάπως ξέμακρα από το χωριό Βαχό, εδώ άκουσαν μια αλλόκοτη τσαχάλα-θόρυβο και ξαφνικά πρόβαλαν μπροστά τους σα διαβόλοι με προτεταμένα τα αρκεβούζια–όπλα τους δύο ληστές, που απευθύνθηκαν επιτακτικά στον παπά-Ηλία  λέγοντας του άγρια και δυνατά.

«Κάτω τράγο τα αλεύρια, ειδεμή σε τινάζουμε τα μυαλά σου στον αέρα !».

 έντρομος ο παπά- Ηλίας τους απαντά:

 βρε ευλογημένοι τι θέτε, τι ζητάτε !

Οι ληστές επαναλαμβάνουν αγριότερα την προσταγή τους

« κάτω τα αλεύρια διαολόπαπα, άφησε τα καπίστρια από τα χέρια σου και φύγε με την παρέα  σου, να μη φάεις το κεφάλι σου ! !».

Ο παπά–Ηλίας τους λέει ικετευτικά:

«βρε χριστιανοί μου, λυπηθείτε με, έχω μια «λάκα» παιδιά (είχε τέσσερα αγόρια και τρία κορίτσια) είμαι ένας φτωχός παπάς, δεν έχω τίποτε άλλο, για να θρέψω τα παιδιά μου !   θα μου πεθάνουν από την πείνα.!

Και εμείς έχουμε πολλά παιδιά και πεινάνε !  και μην κουνηθείς, γιατί στην ανάψαμε !»

Αίφνης κι’ αναπάντεχα παραπατάει  ένα από τα ζώα και γέρνει το φόρτωμα του, ενστικτωδώς ο παπά-Ηλίας σπεύδει να  το ανασηκώσει και το χέρι του πηγαίνει στο ταγάρι, που είχε κρεμασμένο στο  κολιτσάκι του σαμαριού και τραβάει με σβελτάδα από μέσα τη δικάβαλη  μπιστόλα του και τη μπουμπουνάει κατά του ενός ληστή ξαπλώνοντας τον κάτω νεκρό, που πρόλαβε μόνο να ψελλίσει ξεψυχώντας « μέφαες διαλόπαπα».

Ο άλλος ληστής δειλός και κατατρομαγμένος τράπηκε σε φυγή και χάθηκε στο σκοτάδι, γιατί ο παπάς έριξε άλλη μια μπιστολιά στον αέρα.

Ο παπά-Ηλίας με τον κουνιάδο του, αποσβολωμένοι και αμίλητοι παραμέρισαν το σκοτωμένο στην άκρη του δρόμου.

Ο παπά-Ηλίας με μεγάλο πόνο και συντριβή ψυχής σήκωσε τα χέρια ικέτης προς τον ουρανό  και αφού ψιθύρισε κάποια προσευχή  με βαθύ αναστεναγμό είπε:

 

« Συγχώρεσε τον, Θεέ μου, τον αμαρτωλό…………και μένα ρίξε  με στην κόλαση και στο καυτό κατράμι !.

Είμαι ανάξιος να λέγομε λειτουργός Σου !  

Να ξέρεις Θεέ μου, πως ούτε τόθελα, αλλά ούτε και το κατάλάβα, πως έγινε αυτό το   αναπάντεχο φονικό.

Δε ζητάω να με συγχωρήσεις ! ».

Ο κουνιάδος του ο Γιαμαρέλος για να δώσει διέξοδο στο τραγικό αυτό σκηνικό είπε:

«Τον ξένο τάφο μεριμνάς, τον εδικό σου φτιάνεις….

Πάμε παπά στο δρόμο μας και ας έχομε και το νου μας, γιατί δεν ξέρομε τι άλλο μας περιμένει…………».

Στη  Χαρούδα φτάσανε  άγρια μεσάνυχτα, ξεφόρτωσαν τα ζώα, και στην παπαδιά, που τους άκουσε και βγήκε με το φανάρι για να τους φωτίσει, δεν είπαν τίποτα.

Ο παπά–Ηλίας την άλλη μέρα ξύπνησε νωρίς, γιατί ήτανε Κυριακή και έπρεπε να κάνει τον όρθρο και τη θεία λειτουργία.

Με τον τελειωμό του όρθρου και την έναρξη της Θείας λειτουργίας χτύπησε λυπητερά την καμπάνα του Ταξιάρχη της Χαρούδας και κάλεσε όλους τους χριστιανούς  να έλθουν για να τους πει για το κακό ! τον θάνατο ! που  είχε συμβεί την περασμένη  νύχτα.  

Ο παπά-Ηλίας  δεόταν  συνέχεια στο ιερό  γονυκλινής και προσευχόμενος  στον Κύριο και την Παναγία, για έλεος και συγχώρεση.

Το εκκλησίασμα του τα έχασε,  όταν τον είδε στην Ωραία Πύλη με συντριβή ψυχής να τους γνωστοποιεί το αμάρτημα του και ότι πλέον δεν μπορεί να είναι λειτουργός του Υψίστου και την ίδια στιγμή βγάζει συγκινημένος το πετραχήλι του το φιλάει και το κρεμάζει δεξιά της Ωραίας Πύλης.

Έτσι ο παπά–Ηλίας Κατσιόρχης έγινε Ξέπαπας-Ξεπαπαδάκος-Ξεπαπαδάκης.

Οι απόγονοι του διατήρησαν το παρεπώνυμο Ξέπαπας ως επώνυμο Ξεπαπαδάκος.

 

β΄ Το Μοιρολόγι του Ξέπαπα[15]

Εισαγωγικά στοιχεία

Το έγκλημα μαθεύτηκε και έγινε γνωστό στις αρχές, ήλθε λοιπόν ως όφειλε απόσπασμα στη Χαρούδα για να συλλάβει τον παπά Ηλία Ξέπαπα και τον κουνιάδο του Γιαμαρέλο προκειμένου να λογοδοτήσουν στη δικαιοσύνη και να υποστούν τις νόμιμες κυρώσεις.

Ο ερχομός των εντεταλμένων της εξουσίας στο χωριό για τη σύλληψη των υπαιτίων του εγκλήματος πανικόβαλε τους κατοίκους.

Ο παπά–Ηλίας Ξέπαπας, ο κουνιάδος του Γιαμαρέλος και κάποιοι συγγενείς τους, επειδή δεν μπορούσαν να συμβιβαστούν σε μια δίωξη, που δεν ήταν δικό τους φταίξιμο και για να αποφύγουν τη σύλληψη κλείστηκαν  στον  πύργο τους, στη Χαρούδα, και γύρισαν το κανονάκι του πύργου τους  προς τη μεριά  των εντεταλμένων της εξουσίας.

Οι συγγενείς, οι φίλοι και ολόκληρο το χωριό, ήσαν ανάστατοι με άγριες διαθέσεις, το δήλωσαν εξ’ άλλου στον επικεφαλής του αποσπάσματος, ότι πρέπει να φύγει, για να μη φτάσει η κατάσταση  στα άκρα.

Το απόσπασμα που είχε σταλεί από την αρχή για να κάνει τις συλλήψεις μπροστά στην έκρυθμη  κατάσταση και προς αποφυγή εκτρόπων αποχώρησε, έτσι ηρέμησαν η Χαρούδα και τα γύρω χωριά.

Ο Ηλίας Ξέπαπας μετεγκαταστάθηκε από τη Χαρούδα  στη Χαριά.[16] και αργότερα με την πολυπληθή οικογένεια του δημιούργησε το ξεμόνι της Χαριάς, τα «Ξεπαπαδιάνικα».

Ο κουνιάδος του Ξέπαπα Γιαμαρέλος μπάρκαρε σε καϊκι με τους δικούς του και ήλθαν στον Παγασητικό κόλπο, αποβιβάστηκαν στη στεριά και εγκαταστάθηκαν στην περιοχή του Πηλίου.

 

«Το μοιρολόγι του Ξέπαπα»

 

Ε΄ Λία, Λία Ξέπαπα

και τη γενιά μας σκέπασμα.

Λία λευίτη σοϊλή,

με το (γ)κουνιάδο  ζου μαζί,

εχτές το βράδι στο στρατί

επράξατε ένα κακό,

και άθελα ζας φονικό.

Ο πύργος δε ζα  σε κρατεί,.

παραδοθείτε στην αρχή,

δικαιοσύνη να δοθεί,

το φονικό να ξεπλυθεί..

Το (μ)πύργο δεν αφίνουμε

και δε ντον παραδίνουμε.

Άντες τε όλοι στο καλό,

μη γένει κι’ άλλο φονικό.

Μη ντο  πολυσπουδάζετε

και μη ντο κουβεντιάζετε,

τι άκρη δε θα βγάλετε.

Η προβατίνα η λαγιά,

δεν πάει στου λύκου τη φουλιά,

γιατί έναι πρόβατο καλό,

του κοπαδιού το φυλαχτό,

τόχει  ο τσοπάνος άνθισμα

έναι της στρούγκας καύχημα.

Πίζου ξαναγυρίσετε,

όλη η στρατούνα κι΄ η φρουρά,

μην έρθετε άλλη βολά.

Κι’ αυτοί το ματαβρήκασι

επήρασι τη  στράτα  ευθύς

το δρόμο της επιστροφής

κι’ αφήσασι τον Ξεπαπα,

το μαυροΓιαμαρέλακα,

τ’ ήτανε Θεϊκιά  βουλή,

ο Ξέπαπας για να σωθεί,

κι’ η γενιά του ν΄ αντριωθεί..

 

7. Γραπτές μαρτυρίες από τον παχτονάρη γιατρό Παπαδάκη

Στον  χειρόγραφο κώδικα(1715-1763) του παχτονάρη γιατρού Παπαδάκη από τη Λάγια, που προσέφερε τις υπηρεσίες του στα χωριά της Μάνης και περιλαμβάνει τις μεταξύ των Μανιάτικων οικογενειών συγκρούσεις–πολέμους,   αναφέρεται:

« μπαληντζαρις πετρος μπαλοτηα στο γγόλο».

«Εγιανα τον έξαρχο τον μικρο στο κεφάλι πετρια κακη».

 

8.Υποσχετικό Μανιατών προς τους καπετάν μπέη Σερεμέτην και Αντώμπεην

 

« Δια του παρόντος δηλοποιούμεν οι κάτωθεν γεγραμμένοι, οι τε καπετανέοι, πρόκριτοι και λοιποί των χωρίων της Μάνης, ότι από άκραν ευσπλαχνίαν, ο ενδοξομεγαλοπρεπέστατος καπετάν Χουμαγιούν Σερεμετμπεης, επειδή εσυγχώρησε τα μεγάλα σφάλματα………………………Τα άνωθεν τέσσερα κεφάλαια υποσχόμεθα μια γνώμην να φυλάξωμεν στερεά και απαρασάλευτα…………………Και ούτω έγιναν δύο παρόμοια επιβεβαιωμένα ………………………..και το έτερον προς τον ενδοξότατον ημών Αντώμπεη εις ένδειξιν και ασφάλειαν των υποσχέσεων μας».

Συνετάγη στο Μαραθονήσι την 15^η Αυγούστου 1806 και υπογράφουν οι πιο κάτω πατριές.

Πύργος. «Και ημείς οι Μιχαλιάνοι, Θεοδωριάνοι, Νικολακιάνοι και Σκαρανταβιάνοι υποσχόμεθα τα άνωθεν».

Χαριά. «Και ημείς Κοταριάνοι, Γιωργιλιάνοι, Λουπιάνοι και Μαυροκυριακιάνοι υποσχόμεθα τα άνωθεν κ.λ.π.» [17]

 

 

9. Η πατριά του Νίκανδρου και οι κλάδοι της

 

                Νίκανδρος

                                      Ι

       Γκίκας              -            Μιχάλης

             Ι                    Ι

    Γεωργιλής-Σκανδάλης     Θεόδωρος-Έξαρχος

Ο Νίκανδρος εγκαταστάθηκε στο Νικάνδρι και από το γάμο του απόκτησε δύο γιούς το Γκίκα και το Μιχάλη.

Ο Γκίκας απόκτησε το Γεώργιο ή Γεωργιλή  και το Σκανδάλη.

Ο Μιχάλης απόκτησε το Θεόδωρο και  τον Έξαρχο .

 

Α΄. Ο Γεωργιλής  απόκτησε τρεις γιούς, το Μήτσο, τον Παύλο και τον Κοντολιγόρη από τους οποίους προέρχονται οι σημερινοί μεγάλοι κλάδοι της πατριάς του Νίκανδρου.

Από το Μήτσο προέρχονται:

Οι Μητριάνοι

 

Από τον Παύλο προέρχονται:

Οι Βερσιάνοι-Παυλιάνοι,[18] Γουρδομιχαλιάνοι, Ζενιάνοι,[19] Κυριακιάνοι, Κατσιορχιάνοι (Ξεπαπαδιάνοι),[20] Καλαποθαριάνοι, Σταματουλιάνοι, Κλουσιάνοι, Πονηριάνοι,  Αναγνωστιάνοι,[21] και Μητσιάνοι.

Από τον Κοντοληγόρη προέρχονται:

Οι Γρηγορακιάνοι,[22] Κατσουλιάνοι, Μιχαλοπουλιάνοι, Πραστιάνοι, Σκλαβουνιάνοι,    Πουλακιδιάνοι, Κουμεντιάνοι,  Αραπιάνοι[23] και Τσουμπρακιάνοι (Τσουμπρακάκος–Τσουμπράκος).

 

Β΄. Από το Σκανδάλη προέρχονται:

Οι Δρακουλιάνοι(Δρακουλάκος), Σαγιάνοι(Σαγιάκος),   Κωνσταντιάνοι(Κωνσταντάκος), Πετριάνοι(Πετράκος), Κατσιβελιάνο(Κατσιβέλης), Μιχαλιάνοι(Μιχαλάκος), Παιδακιάνοι(Παιδακάκης), Ριγανιάνοι(Ριγανάκος),  

Στεφανιάνοι(Στεφανάκος)[24] και Λουμιάνοι(Λουμάκος) από την περιοχή του Πύργου και στο Ξούμερο-Καφιώνα είναι:

οι  Πειρούνιας, Δημακάκος, Κωστάκος, Αρφανάκος, Ζυγούρης και Μπαλιτσάρης,[25]  οι Μπεχράκης,[26] Λαμπρινάκος και Σπυριούνης στην Τριανταφυλλιά και ο Κατσικάδης  στον Τσόπακα.

Αρεόπολη: Πυργοκατοικία Βερσάκου

 Α΄. Από το Θεόδωρο προέρχονται οι παρακάτω κλάδοι:

Αρναουτιάνοι, Ανδρεάνοι, Γιανναριάνοι, Γιαννουκιάνοι, Θεοδωριάνοι, Κλεωνιάνοι, Κοιλιάνοι,[27] Νιαρχιάνοι, και Νικολαριάνοι.

Ο Λαγάνης του Πύργου Διρού λέγεται ότι ανήκει στους Θοδωριάνους-κλάδος του Νίκανδρου.

Ο Λάγάνης έχει υποκλάδους τον Κατσάκο(όχι τον Κατσάκο Μαυρομιχάλη) της Αρεόπολης και το Σέκερη[28]

Β΄. Από τον Έξαρχο[29] προέρχονται οι παρακάτω κλάδοι:

Εξαρχιάνοι ή Ξαρχιάνοι,[30] Κυριαζιάνοι.  Γκλεζιάνοι, Γιδιάνοι.

 

10. Η αλληλομαχία Γρηγορακιάνων-Πουλιάνων

Στο απόσπασμα που παραθέτομε κατωτέρω παρουσιάζεται η διαμάχη μεταξύ Γρηγορακιάνων και Πουλιάνων της Χαριάς και σημειώνεται η υπολογίσιμη παρουσία της γυναίκας.

« Ο Γρηγορακάκης κατά τη διάρκεια του πολέμου δι’ ιστιοφόρου μετέφερε εκ του φρουρίου της Μεθώνης πυροβόλον παλαιόν, όπως δι’ αυτού κρημνίζων τους πύργους των εχθρών του εξαναγκάση τούτους εις φυγήν εκ του χωρίου. Πριν όμως αποβιβασθή τούτο εις Λιμένιον, επενέβη ο Κατσάκος Μαυρομιχάλης προς διαλλαγήν και παύσιν των εχθροπραξιών- δια φρονίμων συμβουλών και συμφωνούντων αντιμαχομένων για ειρήνευση. Ο Γρηγορακάκης λέει καπετάν Ηλία τα ασπάζομαι τα λόγια σου…δεν με αφίνει όμως η γριά.». 

Ο Πύργος  του Αραπάκη[31] στη Χαριά

 

11. Υποσχετικό γράμμα του Χ’’Στεφανή Δημητρίου. Ο Βαγγέλης Νίκοτζης ήταν Πολιτάρχης Μονεμβασίας. [32]

 

Ο καπετάνιος Μιχαήλ Σκλαβουνάκος απεσταλμένος από την Υπερτάτη Διοίκηση έρχεται στη Μονεμβάσια να συνδιαλλαγεί με τον Χατζηστεφανή για την αποχώρηση του  

Συμφωνητικό γράμμα.

Προς τους γενναιοτάτους καπεταναίους της υπερτάτης Διοικήσεως : Καπ. Νικόλα και Πιέρο Βοϊδήδων και καπετάν Βαγγέλη (Νίκοτζη) και λοιπούς αδελφούς καπεταναίους.

Δια του παρόντος συμφωνητικού και αποδεικτικού γράμματος, επειδή ο απεσταλμένος καπετάνιος από την υπερτάτην διοίκησιν εις εν συνελθόντες απεφάσισαν και έδωσαν την γνώμην τους και τον λόγον τους εις τον γενναιότατον καπιτάν Μιχάλην και αδελφόν τους να ομιλήση τα δέοντα, εις εμέ τον Χ’’Στεφανή, και εάν υπακούσω εις τους λόγους του καπ. Μιχάλη Σκλαβουνάκου υποκείμεθα όλοι κοινή γνώμη να βοηθήσωμεν έργω και λόγω τον Χ’’Στεφανή, εάν όμως ο ημέτερος Χ’’Στεφανής κατά την υπόσχεσιν ομιλίαν οπού δίδει εις τον γενναιότατον καπιτάν Μιχάλην να είμαι χρεώστης του γένους και του έθνους, κατέμπροσθεν του παντοκράτορος θεού, να δίδη εις την υπερτάτην διοίκησιν μετρητά είκοσι πέντε χιλιάδες και με το αίμα μου με την ζωήν μου και με την τιμήν μου αποκρίνομαι εάν όμως κατά την υπόσχεσιν και κατά την γνώμην οπού απεφάσισαν και έκαμαν επίτροπόν τους τον γενναιότατον καπιτάν Μιχάλη Σκλαβουνάκον δια να δώσωσιν την φαμελίαν μας με την τιμήν της με την ζωήν της και με όλην της την ύπαρξιν με το αζημίωτον το έχειν μας να ναχωρώ με τα άρματά μου με τους στρατιώτας μου χωρίς καμμίαν φατρίαν και δολερότητα από την Μονεμβασίαν και επαρχίαν χωρίς να έχω άδειαν αυτοπροαιρέτως να επιστρέψω να θεωρήσω ταύτην την επαρχίαν και ούτω ως άνωθεν υπόσχομαι κατά την υπόσχεσιν  όπου δίδω εις Α. πως υπόσχεται και ο γενναιότατος καπιτάν Μιχάλης Σκλαβουνάκος κατά την ομιλίαν οπού οι γενναιότατοι καπιταναίοι απεφάσισαν να δώσουν την φαμελίαν μας με όλην μας την κατάστασιν την οποίαν από την πατρίδα μας εφέραμεν, αύθις ημείς κατά την υπόσχεσίν μας οπού αναμεταξύ ημών τε και υμών κάμνομεν έχω μάρτυρα τον εν Τριάδι Θεόν και την κυρίαν ημών Θεοτόκον και τους τριακοσίους δέκα και οκτώ θεοφόρους πατέρας της εκκλησίας μας.

Όστις από ημάς όπου ούτο το συμφωνητικόν γίνεται να έχη τας αράς της εκκλησίας μας όποιος αθετήσει τον λόγον του, και να είναι αφορισμένος και άπιστος Τούρκος εγώ όμως ο Χ’’Στεφανής τον λόγον της τιμής και της εκκλησίας τους όρκους σας βάζω να με δίνετε την φαμελίαν μας με το αζημίωτόν μας και να αναχωρήσω.

Οι δε ημείς εάν κατά την υπόσχεσίν σας δεν εβγήτε, υπόκεισθε εις χρέος κατά τας ομιλίας του καπετάν Μιχάλη Σκλαβουνάκου να πληρώσητε τα όσα μέλει να πληρώνω εγώ. Τούτο το παρόν γέγονεν είναι έχει το κύριος και την ασφάλειαν εν παντί καιρώ και κριτηρίω. Πάκια 1824 : τη 29 Φεβρουαρίου 

Χ’’Στεφανής Δημητρίου υπόσχομαι τα άνωθεν ιδού και σφραγίδα μου».

 

12.Μανιάτικα πλοία στο Μεσσηνιακό-Το Μύστικο του Μιχάλη Ανδρεάκου

Μανιάτικα πλοία στο Μεσσηνιακό[33]

 

Περίοδος Γ’               Προσωρινή Διοίκησις της Ελλάδος

Αριθ. 13250                 Το Εκτελεστικόν Σώμα

Προς το υπουργείον των Ναυτικών

        Ανεγνώσθη η υπ’ αριθ. 5652 αναφορά του υπουργείου τούτου και εις απάντησιν λέγει το Εκτελεστικόν ότι όσον περί του ονόματος του Μύστικου και του καπιτάνου, αυτό είναι καπ: Μιχάλης Ανδρεάκος, περί δε του ονόματος του Μύστικου αυτό εσυμφωνήθη από τον εκλαμπρότατον Π. Μαυρομιχάλην προς τον οποίον έγραψεν η Διοίκησις από 20 Αυγούστου διά να διορίση δύο μικρά ένοπλα, διά τα οποία διετάχθη το υπουργείον των Ναυτικών να στείλη τα αναγκαία εφοδιαστικά.

Διά τούτο την μεν συμφωνίαν του μηνιαίου αποδέχεται η Διοίκησις καθώς έγινε παρά του εκλαμπροτάτου Π. Μαυρομιχάλη.

Περί δε των από 15 Ιουλίου μέχρι 16 Αυγούστου εξόδων το υπουργείον ας λάβη καλλιτέρας πληροφορίας, και ας αναφέρη κατά μέρος.

Τη 11 Οκτωβρίου 1825. Εν Ναυπλίω           

ο αντιπρόεδρος

Ο Γεν. Γραμ

13. Ο Αναστάσιος Μαυρομιχάλης με τους ανθρώπους του την 5 Απριλίου 1831 ενάντια στους Σκαλκαίους και τους φίλους τους.

Στην Επιστολή του Γ. Μαυρομιχάλη, που συντάχθηκε στον Κάβαλο    γίνεται λόγος για τις φατρίες και τις αντιθέσεις των οικογενειών της Μάνης και μεταξύ των άλλων αναφέρει τον Οικονόμο Αντρεάκη,[34] τον Μπεχράκη,[35] τον Δημάκο(Δημακάκο)[36] υποκλάδους της πατριάς του Νίκανδρου .

 

Αδελφέ Κυρ Πανάγο( Δηλιγιάννη)

Ως εχθές σε έγραφον, έλαβον τα αλέβρια και τα φουσέκια εκ των οποίων επροφθάσαμεν, όπου εις μεγάλην στενοχωρίαν ευρίσκοντο οι εν τη Τσίμοβα [37] ευρισκόμενοι ημέτεροι, διότι το νέο σύστημα, της Τσιμόβου με ένγγραφες προκηρύξεις, έκλισαν τα εργαστήρια και με χαζίρια 35 παράδες την οκά το κούκινο ψωμί ως πενήντα.

Εχθές το εσπέρας έγινε μεγάλο καλαμπαλίκι, δηλαδή ο Αναστασάκος[38] με τους οπαδούς του εναντίον των εδικών μας Σκαλκαίων,[39] δια την υπόθεσιν των  κονακίων του Λιμενίου.

Και επειδή ο Σκαλκάκος τους έβρισε επί παρρησία  και αυτού και των  οπαδών του λέγοντας, ότι έχομε ντουφέκια και έτζι ειδοποιήθηκα και εβγάλαμε όλο παλικάρια, εφοδιασμένα ως από  το  εσπέρας, εμένω  πληροφορίες, ετοιμασίες πολέμου γίνονται από το μέρος μας, κακαβουληδες μπαίνουν όλο ένα εις Τζίμοβαν, όπου όσα σπίτια κρατούμε δεν θα εχωρούν, μπαίνουν  και από εκεινών το μέρος.

Το εσπέρας  όπου έγινε το καλαμπαλίκι, εκίνησε ο Αναστάσης  με όλους τους οπαδούς του  και επήγε εις το Λιμένι, τάχα να πάνε στα οσπίτια, με θυμόν, να τα πάρουν με γιουρούσι ή να τα βαρέσουν με κανόνια, πλην πάλιν σήμερον  ανέβηκαν επιστρέψαντες, ευθύς έβαλον εις ενέργειαν το πνεύμα του γράμματος σου, το ερχόμενον  με τον παρόντα πεζόν και εσηκώθηκαν δια νυκτός ο αδελφός Κ. Πετρόπουλος, Γιαννιάνοι,[40] Μιχαλιάνοι, Μπεχράκης, Δημάκος, Παυλάκος, Πέτρος Τζουλάκης, Οικονόμος Αντρεάκης,  Τζιλιβόπιερος (Λεκκάκος)[41] Λιγομυαλιάνοι[42]  σχεδόν έως σαράντα  εμπήκαν  ξενύχτηδες εις Τζίμοβα, να το ενεργήσουν εις τους με το μέρος εκείνο πατριώτας, πλην ως φαίνεται εις αυτήν την περιοδείαν τους να εισέλθουνε, εάν τους ωμιλήσουνε, ταχέως εξέλθετε.

Ο Αναστάσης[43] παρρησιάζη εις τον τυφλόν λαόν ότι Ελληνικά καράβια δεν έχουν την άδειαν να βαρέσουν, διότι το Λιμένι ηξεύρη η Κυβέρνησης ότι έγινεν Γαλλικόν,[44] και ως παρρησιασθή Γαλλικόν πλοίον να εμβούν άντρες και γυναίκες μέσα.

Ένα γρόσι την ημέραν έχουν κομμένο εις τον κάθε πληρεξούσιον και εις τους απλούς στρατιώτας δεν ηξεύρω, η Δημητράκενα  παραπλάνησε, εδιηγήθη εις έναν με όρκον ότι οι δύο Γάλλοι θα έμπασαν χρήματα και ότι αυτοί δεν χάνονται, διότι έχουν ανταποκρίσεις με βασιλείς και πλέα  φουσέκια ανέβασαν εις Τζίμοβα φορτώματα, ετοιμασία πολέμου γίνεται, και χυτή μπαρούτι να μας έλθει, διότι ηξέρεις. τα σπίτια μου  μετά κυριεύετε πως είναι και ότι άλλο σας προέγραφον όσον το ογληγορότερον,

Σας ασπάζομαι Τη 5 Απριλίου 1831 Εν Καβάλω              και μένω  ο αδελφός σας

Γ. Σ. Μαυρομιχάλης

Εβιάσθην να μισθώσω ανθρώπους εις τα σπίτια τους και ανθρώπους όπου σχετίζονται με δαύτους.

 

14. Αγωνιστές του 1821 που έλαβαν μέρος στη Επανάσταση από την πατριά και τους κλάδους του Νίκανδρου

Από το Γεωργιλή

Ζενάκος–Ζένιος Σταμ. Ηλίας

Είναι από την πατριά των Παυλιάνων του Πύργου, αλλά κατοικούσε στον Πύρριχο του δήμου Κολοκυνθίου.

Από τα στοιχεία του φακέλου φαίνεται, ότι ο Ηλίας με τον πατέρα του Σταμάτη κατά την έναρξη της Επανάστασης βρίσκονταν στο χωριό Λίμνη και πολέμησαν εναντίον των Τουρκομπαρδουνιωτών.

Κατά τη διάρκεια της  Επανάστασης πέθανε ο Σταμάτης Ζενάκος και το έτος 1832 πέθανε και ο Ηλίας.

Την αίτηση υπέβαλαν η χήρα σύζυγος Ηλία Ζενάκου, ο γιός του Ιωάννης Ηλία Σταματίδης–(πατρωνυμικό εκ του παππού του Σταμάτη) και η αδελφή του Ελένη σύζυγος Παναγιώτη Παπαδάκου ιερέως από το χωρίο Βαχό της Καρυούπολης.

Η Επιτροπή τον χαρακτήρισε ως στρατιώτη.[45]

 

Κατζορχάκης Γεωργάκης

Από τον Πύργο του δήμου Οιτύλου.

Με πρόταση του Ιωάννη Μαυρομιχάλη την 15 Μαϊου 1825 του δόθηκε ο βαθμός της χιλιαρχίας.[46]

 

Κουμεντάκος Θεόδωρος

Είναι από την πατριά του Κοντογληγόρη

Έλαβε μέρος στην Επανάσταση του 1821

Με διάταγμα της 1^ης Νοεμβρίου του έτους 1837 του δίδεται από την αρμόδια Επιτροπή ο βαθμός του ανθυπολοχαγού κατατάσσοντας τον στην τετραρχία της φάλαγγας.[47]

Στις 15 Μαρτίου του έτους 1844 όντας ανθυπολοχαγός της φάλαγγας τιμήθηκε από την Πολιτεία για τις εκδουλεύσεις που προσέφερε προς την Πατρίδα με το αργυρό αριστείο ανδρείας.[48]

Με  Βασιλικό δ/γμα την 5^η  Αυγούστου 1844 τίθεται από την ενεργητική υπηρεσία  στην τάξη των προικοδοτουμένων αξιωματικών της φάλαγγας[49]   

Πύργος Διρού(Φουρνιάτα): Ο πύργος του Σκλαβουνάκου

 

Σκλαβουνάκος Μιχαήλ

Από τη Φουρνιάτα του Πύργου Διρού του Δήμου Οιτύλου.

Την 30 Ιουνίου του έτους 1824 ονομάστηκε χιλίαρχος.

Την αίτηση προς την Επιτροπή Εκδουλεύσεων των αγωνιστών κατά την Επανάσταση υπέβαλε ο γιός του Πουλίκος προσκομίζοντας πιστοποιητικό του Αντωνίου Μαυρομιχάλη.

Αναφέρεται ότι στη μάχη της Καρύστου τραυματίστηκε ο γαμπρός του Ηλίας Γιαννουκάκος και στα Μεσσηνιακά φρούρια σκοτώθηκαν τρείς συγγενείς του.

Η Επιτροπή του απένειμε το βαθμό του Υπολοχαγού–οπλαρχηγού 7^ης τάξης.[50]

Αραπάκης Ηλίας Ιατροχειρούργος

Από τη Χαριά του δήμου Οιτύλου                             

Η αίτηση του συνοδευόταν από πιστοποιητικό του Αντωνίου Μαυρομιχάλη και αναφέρει ότι είναι γόνος μιας εκ των παλαιοτέρων οικογενειών της Χαριάς.

Η Επιτροπή τον χαρακτήρισε υπαξιωματικό β΄ τάξης.[51]

 

Από το Σκανδάλη

Δημά(κα)κος Δημήτριος

Από την Καφιώνα του δήμου Οιτύλου.

Το έτος 1825 του δόθηκε ο βαθμός του ταξιάρχη.

Το έτος 1837 η συνελθούσα στο Λιμένι Επιτροπή υπό την προεδρία του Βαυαρού ταγματάρχη Φέδερ τον ονόμασε ανθυπολοχαγό της Λακωνικής φάλαγγας, ανέλαβε υπηρεσία στη φάλαγγα το έτος 1840, αλλά λόγω των συνεχών μεταθέσεων αναγκάσθηκε να ζητήσει τη μετάταξη του στους πρεσβύτες.

Χαρακτηρίστηκε ανθυπολοχαγός–οπλαρχηγός 7^ης τάξης με αριθμ. μητρώου 02547.[52]

Μιχαλάκος–Μιχαλεάκος Βασίλειος

Από τον Πύργο Διρού του δήμου Οιτύλου.

Την αίτηση του στην αρμόδια Επιτροπή υπέβαλε ο γιός του το έτος 1872 και συνοδευόταν με πιστοποιητικό του Ηλία Χρυσοσπάθη, που ανέφερε ότι από 7 Νοεμβρίου 1827 μέχρι 10 Μαϊου 1828 υπηρέτησε στο στρατιωτικό Σώμα των Σπαρτιατών, που στρατωνιζόταν στο φρούριο της Βόνιτσας και ήταν υπό τη διοίκηση του Τσούρτς– R. Church.

Χαρακτηρίστηκε από την Επιτροπή ως υπαξιωματικός β΄ τάξης.[53]

 

Στεφανάκης-Λουπιάνος Κυριακούλης

Από τον Πύργο Διρού του δήμου Οιτύλου.

Η αίτηση του υποβλήθηκε  προς την αρμόδια Επιτροπή και συνοδευόταν  από πιστοποιητικό του Αντωνίου Μαυρομιχάλη.

Όπως αναφέρει στην αίτηση του τα βεβαιωτικά έγγραφα για τη συμμετοχή του στην Επανάσταση χάθηκαν, όταν οι Αιγύπτιοι κατέλαβαν το χωριό του και κατέστρεψαν την οικία του. 

Χαρακτηρίστηκε από την Επιτροπή ως στρατιώτης με αριθ. μητρ. 12081.[54] 

Η  Πολιτεία για τις εκδουλεύσεις του στον αγώνα της εθνικής Παλιγγενεσίας τον τίμησε με το αργυρό αριστείο ανδρείας.

 

Παιδιακάκος Κυριακούλης

Από τον Πύργο Διρού του δήμου Οιτύλου.

Την 18 Φεβρουαρίου 1825 με απόφαση του Βουλευτικού έλαβε το βαθμό της Ταξιαρχίας και η απόφαση κυρώθηκε την 19 Φεβρουαρίου 1825.[55]

 

Ζυγούρης Θεόδωρος

Από την Καφιώνα του δήμου Οιτύλου.

Έζησε μέχρι το 1843 και η σύζυγος του μέχρι το 1861.

Είχαν γιό ονόματι Ιωάννη, που ήταν ιερέας.

Υπέβαλαν στην αρμόδια Επιτροπή πιστοποιητικό του Αντωνίου Μαυρομιχάλη και χαρακτηρίστηκε ως υπαξιωματικός β΄ τάξης.[56]

 

Μπεχράκης Νικόλαος.

Από το Νικάνδρι του δήμου Οιτύλου.

Το έτος 1825 έφερε το βαθμό του Ταξιάρχη.

Το έτος 1837 η αρμόδια Επιτροπή του απέδωσε το βαθμό του

υπολοχαγού της φάλαγγας για τις εκδουλεύσεις του στην Επανάσταση του 1821 κατά των Τούρκων.

Το έτος 1840 επανήλθε στην ενεργό υπηρεσία και προικοδοτήθηκε με γραμμάτιο 4.320  δρχ.

Την αίτηση του υπογράφει ο γιός του Ευστράτιος, καθότι ήταν αγράμματος.

Η αρμόδια Επιτροπή τον χαρακτήρισε υπολοχαγό–οπλαρχηγό 6^ης τάξης.[57]

 

Πετράκος-Ζυγούρης Γρηγόριος

Από τον Καρβελά του δήμου Μαλευρίου.

Το έτος 1841 τιμήθηκε με το χάλκινο αριστείο του αγώνος.

Την αίτηση υπέβαλε η χήρα του Αγγελική αναφέροντας ότι στη μάχη του Πολυαράβου πληγώθηκε στο αριστερό χέρι. Παρουσίασε πολλά πιστοποιητικά α) του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη΄Παναγιώτη Γιατράκου και Τζανετάκη Γρηγοράκη από το έτος 1844 β) του Στέφανου Πικουλάκη και Γ.Δημητρακαράκου από το 1841 και γ) του Ι.Γ. Μαυρομιχάλη, Δημητρίου Πουλικάκου και Ιωαν. Γρηγορακόγγονα από το 1841. Χαρακτηρίστηκε ως υπαξιωματικός β΄τάξης με αριθ. μητρώου 00017 (000029).[58]

 

Από το Θεόδωρο

Γιαννουκάκος Ηλίας

Από την Κουτρέλα του δήμου Οιτύλου.

Ως υποχιλίαρχος υπηρέτησε στα τέλη Οκτωβρίου 1824 στο Μεσσηνιακό κόλπο κάτω από τις διαταγές του Πιέρου Βοϊδή.[59]

Ο  Ηλίας Γιαννουκάκος έλαβε μέρος στη μάχη της Καρύστου και τραυματίστηκε.

Στην αρμόδια επιτροπή υποβλήθηκε αίτηση που επισυναπτόταν πιστοποιητικό του Αναστ. Μαυρομιχάλη και Ν. Πιεράκου και

χαρακτηρίστηκε ως στρατιώτης με αριθμ. μητρώου 03700(006397)[60]

 

Θεοδωράκος Σαμπάτης

Από τον Πύργο του δήμου Οιτύλου.

Τα έγγραφα του φακέλου του βεβαιώνουν ότι έλαβε μέρος στην πολιορκία της Κορώνης υπό τας διαταγάς του Ηλία Κατσάκου, στο Αρμυρό, Διρό και Πολυάραβο υπό τας οδηγίας του Γεωργίου Μαυρομιχάλη.

Ο Ηλίας Χρυσοσπάθης αναφέρει ότι συμμετείχε στην εκστρατεία της Δυτικής Ελλάδος από  7 Σεπτεμβρίου 1827 μέχρι 15 Μαϊου 1828 την εν λόγω υπηρεσία του βεβαιώνει δια της υπογραφής του και ο αρχιστράτηγος Τσούρτς–R. Church.

Η Επιτροπή τον χαρακτήρισε ως στρατιώτη.[61]

                                            

Κοιλάκης Π. Αναστάσιος

Από τον Πύργο του δήμου Οιτύλου.

Υπέβαλε στην αρμόδια Επιτροπή πιστοποιητικό του Αντωνίου Μαυρομιχάλη στο οποίο βεβαιώνεται ότι οι Αιγύπτιοι που αποβιβάστηκαν στο Διρό του έκαψαν το σπίτι και το αλώνι του.

Χαρακτηρίστηκε ως στρατιώτης.[62]

 

Κοιλάκης-Κοιλάκος Νικόλαος

Από τον Πύργο του δήμου Οιτύλου.

Αναφέρει στην αίτηση του ότι επολέμησε εναντίον των Τούρκων  στη μάχη της Αλωνίσταινας.

Το έτος 1825 του απονεμήθηκε ο βαθμός του ταξιάρχη και μετά την απελευθέρωση κατατάχθηκε ως ανθυπολοχαγός της φάλαγγος.

Το έτος 1846 προικοδοτήθηκε με γραμμάτιο 3.456 δρχ.

Χαρακτηρίστηκε από την Επιτροπή ως ανθυπολοχαγός-οπλαρχηγός 7^ης τάξης.[63]

 

Κοιλάκος Πέτρος

Από τον Πύργο του δήμου Οιτύλου.

Την αίτηση με πιστοποιητικό   του Αντωνίου Μαυρομιχάλη υπέβαλε στην αρμόδια Επιτροπή το έτος 1865 ο γιός του Βασίλειος Κοιλάκος.

Χαρακτηρίστηκε ως υπαξιωματικός β΄ τάξης.[64]

 

15. Ο Πρωτοσύγγελος Νικόδημος Ριγανάκος στη μάχη του Διρού

Ο Αρχιμανδρίτης Αμβρόσιος Φραντζής, δίνει με εναργή τρόπο τα γεγονότα του Παμμανιάτικου συναγερμού ο Αρχιμανδρίτης Αμβρόσιος Φραντζής, στα Απομνημονεύματά του, ο οποίος λέγει μεταξύ άλλων λέγει:

  «...Οι Μανιάται έκρουσαν τους κώδωνας των Εκκλησιών των και όλοι οι συναχθέντες Αρχιερείς, Ιερείς, άνδρες, γυναίκες, γέροντες και παίδες έδραμον κατά το Διρόν... γράφοντες προς τους εν Αλμυρώ αμυνομένους, να μη ταραχθώσι ποσώς... μηδέ ν' αφήσωσι την θέσιν των... καθ ότι οι αποβιβασθέντες εχθροί... θέλουν απολαύσει την αντιμισθίαν των... παρά των αυτό σε...

Ο Πρωτοσύγγελος Ρηγανάκος, που λειτουργούσε στο Διρό και ο παπα-Πουλάκος στον Άγιο Νίκωνα της Χαριάς, πρωτοβάρεσαν τις καμπάνες και από αυτούς πήραν το φοβερό μήνυμα και όλα τα άλλα χωριά της Μάνης.

 

16. Άλλες δράσεις

Ο Ανδρέας Ανδρεάκης, γεννημένος το 1796 στον Πύργο του Διρού, στρατολογήθηκε το Μάιο του 1831 από το Νικόλαο Πιεράκο-Μαυρομιχάλη, για να αντιπαραταχθεί στα στασιαστικά κινήματα των Μαυρομιχαλαίων.[65]

Οι Α. και ο Α. Ανδρεάκος μαζί με άλλους κατοίκους της Κακαβουλίας υπέγραψαν αναφορά που καταδίκαζε τα στασιαστικά κινήματα των Μαυρομιχαλαίων.[66]  

Ο Πέτρος Ανδρεάκος τον Οκτώβριο του 1824 υπηρετούσε στο σώμα του Πιέρου Βοϊδή-Μαυρομιχάλη στο Μεσσηνιακό κόλπο.[67]

 

17. Αριστεία ανδρείας σε αγωνιστές του 1821 από την πατριά και τους κλάδους του Νίκανδρου[68]

 

Από το Γεωργιλή:  

Αναγνωστάκος Βασίλειος, Χαριά, χάλκινο.

Αναγνωστάκος Ιωάννης, Χαριά, σιδερένιο.

Αναγνωστάκος Κωνσταντής, Χαριά, χάλκινο.

Γουρδομιχάλης Κωνσταντής, Φλομοχώρι, χάλκινο

Γουρδομιχάλης Σαμπάτης, Φλομοχώρι, σιδερένιο.

Γουρδομιχάλης Στέφανος, Φλομοχώρι, χάλκινο

Γουρδομιχάλης Σωτήριος, Φλομοχώρι, χάλκινο

Ζενάκος Δημήτριος, Πύργος Οιτύλου, τραυματίας, στρατιώτης, σιδερένιο.

Ζενάκος Ι. Δ., Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Ζενάκος Ζένιος, Πύργος Οιτύλου, σιδερένιο.

Ζενάκος Ιωάννης, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Κυριακάκος Παναγιώτης, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Κυριακουλάκος Αντώνιος, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Κυριακουλάκος Πέτρος, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο

Κατσιορχάκης–Κατζορχάκης Μιχάλης, Πύργος Οιτύλου, αργυρό.

Καλαποθάκος Ευστράτιος, Πύργος Οιτύλου, αργυρό.

Καλαποθάκος–Καλαπουθάκος Ι., Πύργος Οιτύλου, χάλκινο

Καλαποθάκος Νικόλαος, Χαρούδα, σιδερένιο.

Καλαπόθος Παναγιώτης, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο

Κλοσάκος Αναγνώστης, δήμος Οιτύλου, σιδερένιο.

Κλοσάκος Β. Γεώργιος, 1803, Πύργος Οιτύλου, αργυρό.

Κλοσάκος παπά-Θεόδωρος, Πύργος Οιτύλου, αργυρό.

Κλοσάκος Παναγιώτης, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο

Ξεπαπαδάκος Δημήτριος, Χαριά, χάλκινο

Ξεπαπαδάκος–Ξεπαπαδέας Σαμπάτης, Χαριά, αργυρό.

Παυλάκος Αντώνιος, Χαριά, χάλκινο.

Πονηράκος–Γιωργιάκος Βασίλειος, Πύργος Οιτύλου, σιδερένιο.

Αραπάκος Ηλίας, ιατρός, Χαριά, αργυρό.

Αραπάκος Μαυροειδής, 1774, Χαριά, χάλκινο.

Γρηγοράκος Μιχαήλ, Χαριά, χάλκινο.

Γρηγοράκος Νικόλαος, Πύργος Οιτύλου, σιδερένιο.

Κατσουλάκος Βασίλειος, Πύργος Οιτύλου, αργυρό.

Κατσουλάκος Μιχάλης, Χαριά, αργυρό.

Κουμεντάκος Κυριακούλης, Χαριά, σιδερένιο.

Κουμεντακάκος Κουμέντος, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Κουμεντάκος Ιωάννης, Νικάνδρι, αργυρό.

Κουμεντάκος Κωνσταντίνος, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο

Μιχαλόπουλος Νικόλαος, Καφιώνα, αργυρό

Μιχαλόπουλος Γ., Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Πουλακιδάκος Δημήτριος, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Πουλακιδάκος Κυριακούλης, Πύργος Οιτύλου, σιδερένιο.

Πρασιτάκος Γρηγόριος, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Πρασίτης Κυριακούλης, Πύργος Οιτύλου, αργυρό.

Πρασίτης Λ., Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Σκλαβουνάκος Αντώνιος, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Σκλαβουνάκος Γρηγόριος, Πύργος Οιτύλου, κατ. Πεταλιδίου, χάλκινο.

Σκλαβουνάκος Μ. Σκλαβούνος, Πύργος Οιτύλου, σιδερένιο..

Σκλαβουνάκος Σκλαβούνος, Πύργος Οιτύλου, ανθυπολοχαγός, αργυρό..

Τσουπρακάκος  Δημήτριος, Πύργος Οιτύλου, σιδερένιο..

Τσουπρακάκος Κ. Κυριακούλης, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Τσουπρακάκος Κωνσταντίνος, Πύργος Οιτύλου, αργυρό.

Τσουπράκος Μιχάλης, Χαριά, χάλκινο.

Τσουπράκος Παναγιώτης, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

 

Από το Σκανδάλη:  

Αρφανάκος Γεώργιος, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Αρφανάκος Δημητράκης, Πύργος Οιτύλου, σιδερένιο..

Αρφανάκος Νικόλαος, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Αρφάνης  Απόστολος, Πύργος Οιτύλου, αργυρό

Δημακάκος Κώστας, Καφιώνα, χάλκινο.

Δημακάκος Μούγιος, Χαριά, σιδερένιο..

Δημακάκος Στέφανος, Χαριά, χάλκινο

Δημάκος Παναγιώτης, Καφιώνα, αργυρό

Δρακουλάκος Παύλος, Χαριά, χάλκινο.

Ζυγούρης Δικαίος, Καφιώνα, χάλκινο.

Ζυγούρης–Δικαιάκος Μιχαήλ, Καφιώνα, χάλκινο.

Κωνσταντάκος Γεώργιος, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Κωνσταντάκος Δημήτριος, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Κωνσταντάκος Δρακούλης, Χαριά, χάλκινο.

Κωνσταντάκος Κυριάκης, Χαριά, αργυρό.

Κωνσταντάκος Κυριακούλης, Καφιώνα, χάλκινο.

Κωνσταντάκος Νικόλαος, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Κωνσταντινάκης Βασίλειος, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Κωστάκος Μιχαήλ, Καφιώνα, αργυρό.

ΚωστάκοςΤζανέτος, Καφιώνα, χάλκινο.

Λαμπρινάκος Στρατής, Τριανταφυλλιά, χάλκινο.

Λουμάκος Σολωμός, Πύργος Οιτύλου, σιδερένιο.

Μιχάκος Δημήτριος, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο

Μιχαλάκος Βασίλειος, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Μπαλιτσάρης Μ. Νικόλαος, Καφιώνα Οιτύλου, αργυρό

Μπεχράκης Π. Δημήτριος, 1799, Τριανταφυλλιά, σιδερένιο.

Μπεχράκης Δρακούλης, 1796, Τριανταφυλλιά, αργυρό.

Μπεχράκης Κυριακούλης, Τριανταφυλλιά, δεκανέας, χάλκινο.

Μπεχράκης Ν. Κυριακούλης, Τριανταφυλλιά, αργυρό.

Μπεχράκης Νικόλαος, Τριανταφυλλιά, ταξίαρχος, αργυρό.

Μπεχράκης Πέτρος, Τριανταφυλλιά, χάλκινο.

Παιδακάκης Ιωάννης, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο

Παιδακάκης Κυριακούλης, Πύργος Οιτύλου, αργυρό

Παιδακάκης Νικόλαος, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Πετράκος Βασίλειος, Πύργος Οιτύλου, σιδερένιο.

Πετράκος Γεώργιος, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Πετράκος-Ζυγούρης Γρηγόρης, Τριανταφυλλιά, χάλκινο.

Πετράκος Δ., Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Πετράκος Δημήτριος., Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Πετράκος Δρακούλης, Χαριά, αργυρό.

Πετράκος Κουμεντής, Χαριά, σιδερένιο.

Πετράκος Κυριακούλης, Τριανταφυλλιά, χάλκινο.

Πετράκος Λαμπρινός, Τριανταφυλλιά, αργυρό.

Πετράκος Νικόλαος, Χαρούδα, σιδερένιο.

Πετράκος Στρ. Τριανταφυλλιά, χάλκινο.

Ριγανάκος Βασίλειος, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Ριγανάκος Β. Γεώργιος, Πύργος Οιτύλου, αργυρό

Ριγανάκος Δημήτριος, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Ριγανάκος Κυριακούλης, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Ριγανάκος–Παπαδάκος Μιχάλης, 1789, Πύργος Οιτύλου.-

Ριγανάκος Νικόδημος πρωτοσύγκελλος, Πύργος Οιτύλου, αργυρό.

Σπυριούνης Θεόδωρος, Τριανταφυλλιά, πεντηκόνταρχος, ανθυπολοχαγός, αργυρό.

Σπυριούνης–Σμπιρούνης Κυριάκος, Τριανταφυλλιά, αργυρό.

 

Από το Θεόδωρο: 

Ανδρεάκης Ανδρέας, Πύργος Οιτύλου, αργυρό.

Ανδρεάκος Γεώργιος, Πύργος Οιτύλου, Τριανταφυλλιά, αργυρό.

Ανδρεάκος Γρηγόριος, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο

Αρναουτάκος Γεώργιος, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Γιαννάκος Αντώνιος, Πύργος Οιτύλου, αργυρό.

Γιαννάκος Δημήτριος, Πύργος Οιτύλου, σιδερένιο.

Γιαννάκος Νικόλαος, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Γιαννουκάκης Ηλίας, 1799, Πύργος Οιτύλου, ανθυπολοχαγός, αργυρό.

Θεοδωράκος Γεώργιος, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Θεοδωράκος Ηλίας, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Θεοδωράκος Κυριάκος, Τριανταφυλλιά, χάλκινο.

Θεοδωράκος Νικόλαος, Χαριά, χάλκινο.

Θεοδωράκος Παναγιώτης, χωροφύλακας, σιδερένιο.

Θεοδωράκος Σαμπάτης, 1804, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Θεοδωρόπουλος παπά- Πύργος Οιτύλου, σιδερένιο.

Θεοδωρόπουλος Σαμπάτης, 1780, Πύργος Οιτύλου, αργυρό.

Κλαμενάκος(Κλεωνάκος) Κυριακούλης, Πύργος Οιτύλου, σιδερένιο.

Κλεονάκος Μιχάλης, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Κοιλάκης Μιχαήλ, ιατρός, Πύργος Οιτύλου, αργυρό.

Κοιλάκος Αναστάσιος, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Κοιλάκος Βασίλειος,1791, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Κοιλάκος-Πετράκος Βασίλειος, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Κοιλάκος Νικόλαος, Πύργος Οιτύλου, ανθυπολοχαγός, χάλκινο.

Νικολαράκος Μ. Ι., Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Νικολαράκος Κυριακούλης, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

Νικολαράκος Νικόλαος, Πύργος Οιτύλου, χάλκινο.

 

Από τον Έξαρχο:   

Γκλεζάκος Κωνσταντής, Πύργος Οιτύλου, σιδερένιο. 

Ξαρχάκος Νικόλαος ιερέας, Πύργος Οιτύλου, αργυρό.

 

18. Oι Μιχάλης Σκλαβουνάκος και Γερακάρης Αρφάνης υπογράφουν εκ μέρους των Σκλαβουνιανων και των Σκανταλιάνων της πατριάς του Νίκανδρου το κάλεσμα του Επισκόπου Λαγίας προς τους Μαλευριάνους 

Το παρακάτω έγγραφο-κάλεσμα του Επισκόπου Λαγίας Μακαρίου, που απευθύνεται προς τους Μαλευριάνους υπογράφεται από εκπροσώπους σημαντικών οικογενειών-πατριών της Μάνης μεταξύ αυτών υπογράφουν και ο Μιχάλης Σκλαβουνάκος εκ μέρους του κλάδου των Σκλαβουνιάνων και ο Γερακάρης Αρφάνης του κλαδου των Σκανταλιάνων της πατριάς του Νίκανδρου.

Κατωτέρω παραθέτουμε το σχετικό κείμενο:

Κάλεσμα του Επισκόπου Λαγίας

Πανωσιότατοι και ευλαβέστατοι ιερείς ομού μετά των ευλογημένων χριστιανών και πατριωτών μας και δημογερόντων της επαρχίας Μαλεύρι παρακαλήσθε άμα όπου λάβετε το παρόν

μας να ταχύνη ο δρόμος σας το ογληγορότερον να έλθητε έως εδώ όπου ευρισκόμεθα και οι λοιποί πατριώτες σας, και μη λήψετε και ο σκοπός μας αποβλέπη δια να απεράσωμεν  μέσα όπου είναι το κακόν και να το σβύνωμεν, και τότε ελπίζομεν να εύρη και η πατρίς μας τα δίκαια της.

Επί τούτοις σας προσμένωμεν το συντομώτερον

1830 δεκ. 28

 

Ο ευχέτης σας

Χ Λαγίας Μακάριος                 Μιχάλης Λιγορακάκης

Ιωανίκιος Ιερομόναχος              Θοδωρής Μεσίσκλης

και ηγούμενος Πιοντών              Πανάγος Κυρίμης

 παπα-Αποστόλης                  ΣταυριανόςΤ(Β)εντικάκος                             

Καλογερόγιαννης                     Δημακόγιανης Λεκάκος

Γιάννης Μελάς                       Γιαννούζος Δεμέστιχας

Νικόλαος Τεκουλάκος               Λαμπρινός Τζορτζάκος

Βασίλης Γεργόπουλος                Γερακάρης Αρφάνης

Πέτρος Κανακάκης                   Παναγιώτης Ταγαρουλάκος

Δημήτριος Σάσαρης                  Γεώργας Αμουσαδάκος

Δ. Πουλικάκος                       Ηλίας Αποστολάκος

Μιχάλης Σκλαβουνάκος               Ιωάννης Γλετζάκος

Κυριακούλης Αντωνάκος              Ηλίας Δημητρακουλάκης

Ηλίας Γιανικάκης                      Μιχάλης Καραβοκύρης

Δικαίος Βουδιγάρης                   Μιχακάκος

Ισον απαράλλακτον

Εν 20 Ιανουαρίου 1831        Σκαρδαμούλα

Ο του κατά την Σπάρτην Διοικητηρίου

          Γραμματεύς

   Κωνσταντίνος Πεντεδέκας

19.  Μια άλλη παράδοση για τις οικογένειες των Νικολιάνων και Πετροπουλιάνων της Χαριάς και του Πύργου

Κατά μια άλλη παράδοση  αναφέρεται ότι στη Χαριά κατοικήσανε δύο αδέρφια ο Νικόλας και ο Πέτρος, από τον πρώτο κατάγονται οι Νικολιάνοι, κι’ από τον Πέτρο οι Πετροπουλιάνοι.[69]

α. Νικολιάνοι

Είναι: οι Πετριάνοι, Δρακουλιάνοι, Κωνσταντιάνοι, Πουλιάνοι (Μανταλιάνοι),[70] Καναβαριάνοι (Κατσιβελιάνοι), Σαγιάνοι.

 

Ο πύργος του Πουλάκου στη Χαριά

β. Οι Πετροπουλιάνοι

Είναι: οι Γιωργουτσιάνοι, Δικαιουλιάνοι, Καρυζωνιάνοι,[71] Βυριδιάνοι και οι Ξεπαπαδιάνοι (σώγαμπροι).

20.  Μέλη του κλάδου των Νικολιάνων και των Πετροπουλιάνων που έλαβαν μέρος στην Επανάσταση του 1821

α. Πουλάκος Αντώνιος

Από τη Χαριά του Πύργου Διρού του Δήμου Οιτύλου.

Έλαβε μέρος στον αγώνα της Εθνικής Παλιγγενεσίας του 1821.

Η αίτηση του που συνοδευόταν από πιστοποιητικό του Αντωνίου Μαυρομιχάλη..

Η Επιτροπή τον χαρακτήρισε ως υπαξιωματικό Β΄ τάξης.[72]

 

Κωνσταντάκος Δημήτριος

Από τη Χαριά του δήμου Οιτύλου

Έλαβε μέρος στον αγώνα της Εθνικής Παλιγγενεσίας του 1821.

Τον Οκτώβριο του έτους 1824 υπηρετούσε στο σώμα του Δημ. Νικολόπουλου-Γρηγοράκη στο στρατόπεδο του Μεσσηνιακού κόλπου.[73]

Κωνσταντάκος Νικόλαος

Από την επαρχία Οιτύλου

Έλαβε μέρος στον αγώνα της Εθνικής Παλιγγενεσίας 1821

Μετά την απελευθέρωση η αρμόδια Επιτροπή για τις εκδουλεύσεις προς την πατρίδα τον χαρακτήρισε ως στρατιώτη με αριθ. μητρ. 1633.[74]

 

Κωνσταντάκος Παναγιώτης

Έλαβε μέρος στον αγώνα της Εθνικής Παλιγγενεσίας του 1821.

Τον Οκτώβριο του έτους 1824 υπηρετούσε στο σώμα του Πιέρου Βοϊδή-Μαυρομιχάλη  στο στρατόπεδο του Μεσσηνιακού κόλπου.[75]

 

 

21. Αριστεία του 1821 σε αγωνιστές των Νικολιάνων και Πετροπουλιάνων[76]

 

Δρακουλάκος Πούλος, Χαριά χάλκινο

Καναβαράκος Κυριακούλης, Χαριά, αργυρό.

Καναβαράκος Σαμπάτης, Χαριά, αργυρό.

Καναβουλάκος Θεοδωράκης, Χαριά, χάλκινο.

Κωνσταντάκος Δρακούλης, Χαριά, χάλκινο

Κωνσταντάκος Κυριάκης, Χαριά, αργυρό

Μανταλάκος Αντώνιος, 1799, Χαριά, σιδερένιο

Μανταλάς Αντώνιος,Πύργος Οιτύλου, Χάλκινο

Μανταλάς Α. Θεόδωρος, Πύργος Οιτύλου, Χάλκινο

Πετράκος Δρακούλης, Χαριά, αργυρό

Πετράκος Κουμεντής, Χαριά, σιδερένιο

Πουλάκος Θ. Αντώνιος 1802, Χαριά, σιδερένιο.

Πουλάκος( παπά Μανταλάς) πνευματικός, Χαριά, αργυρό

Βιριδάκος Νικόλαος, Χαριά, αργυρό.

Γεωργουτσάκος–Γεωργουτζάκος Κωνσταντίνος, Χαριά, χάλκινο..

Γεωργουτσάκος–Γεωργουτζάκος Βασ. Νικόλαος, Πύργος Οιτύλου. –

Καρυζιώνης–Καρυζιωνάκος Πετρόπουλος, Χαριά, χάλκινο.[77]

Πετρόπουλος Σαμπάτης, Χαριά, χάλκινο.

 

22. Ο Νικόλαος Καριτζιόνης και οι Γεώργιος και Νικόλαος Βιριδάκος κ.λ.π. κατά των Μαυρομιχαλαίων

 α. Ο Νικόλαος Καριτζιόνης  κάτοικος Χαριάς υπογράφει αναφορά κατοίκων της Κακαβουλίας και καταδικάζει με άλλους κατοίκους της Κακαβουλίας τα στασιαστικά κινήματα των Μαυρομιχαλαίων[78]    β. Οι Γεώργιος και  Νικόλαος Βιριδάκος κάτοικοι της Χαριάς και υπέγραψαν το 1831 μαζί με άλλους κατοίκους της Κακαβουλίας αναφορά και καταδίκαζαν τα στασιαστικά κινήματα των Μαυρομιχαλαίων.[79]   

γ.. Οι Γεώργιος. και ο Κωνσταντίνος Κωνσταντάκος κατοικούσαν στη Χαριά και υπέγραψαν το έτος 1831 αναφορά που καταδίκαζαν τα στασιαστικά κινήματα των Μαυρομιχαλαίων.[80]  

δ. Ο Δημήτριος Κωνσταντάκος κατοικούσε στον Πύργο του Διρού και υπέγραψε αναφορά που καταδίκαζε τα στασιαστικά κινήματα των Μαυρομιχαλαίων.[81]   

ε. Ο Πετροπουλάκος Γεώργιος κάτοικος της Χαριάς υπέγραψε τον Ιούνιο του 1831 αναφορά που καταδίκαζε τα στασιαστικά κινήματα των Μαυρομιχαλαίων.[82]   

 

23. Εγκατάσταση του αγωνιστή του 1821 Καριζώνη του κλάδου των Καρυζωνιάνων της Χαριάς στο Πεταλίδι της Μεσσηνίας 

Ο Δημήτριος Καριζώνης του Ιωάννη κατοικούσε στη Χαριά και μετοίκησε στο Πεταλίδι. με την  αρ. 3016/ 11 -8-1830 απόφαση του Κυβερνήτη της Ελλάδας Ιωάννη Καποδίστρια δια της οποίας δόθηκαν εθνικές γαίες σε Μανιάτες αγωνιστές του 1821 στην επαρχία Κορώνης και δη στην περιοχή του Πεταλιδίου.[83]      

Η εγκατάσταση πραγματοποιήθηκε με ευθύνη του συνταγματάρχη Νικολάου Πιεράκου-Μαυρομιχάλη.[84]

Μεταξύ των αγωνιστών περιλαμβανόταν και ο αγωνιστής Καρυζώνης του κλάδου των Καρυζωνιάνων της πατριάς του Νίκανδρου από τη Χαριά του δήμου Οιτύλου.

Ο Γεώργιος Στεφανάκος από τον κλάδο του Σκανδάλη του Πύργου Διρού περιλαμβάνεται στους αγωνιστες που μετοίκησαν στο Πεταλίδι.[85]

 

24. Οι πετρομαστόροι Ζυγούρηδες ή Ζυγουριάνοι της Καφιώνας κλάδος της πατριάς των Σκανδαλιάνων

Στους διαλεχτούς και αριστοτέχνες  χτιστάδες πετρομαστόρους της Μάνης και οι Ζυγούρηδες της πατριάς των Σκανταλιάνων.

Οι Ζυγουραίοι από το μαστοροχώρι της Καφιώνας είναι φημισμένοι τεχνίτες για καμάρες.

Ο πιο γνωστός είναι ο Πέτρος Ζυγούρης και τα παιδιά του Παύλος και Παναγιώτης, που χτίσανε την Αγία Τριάδα  Φλομοχωρίου.

Ο Παναγιώτης Ζυγούρης, σπουδαίος τεχνίτης, έχτιζε χωρίς ζύγι, με το μάτι.

Ο Παναγιώτης ήταν  πολύ καλός πελεκάνος και έχτισε τον πύργο του γιατρού Χριστέα στην Πλάτσα, ήξερε και “εγύριζε καμίνια”, ήταν μαρμαρογλύπτης και ξυλογλύπτης.

 

           

 

Χαριά: Πύργος του Καρυζώνη

25. Το Μοιρολόγι του Πέτρου

Στο παρακάτω μοιρολόγι του «Πέτρου» αναφέρεται ο Γιάννης Καρυζώνης και δείχνεται η δυναμική παρουσία των Πετροπουλιάνων για να δικιώσουνε το χαμό του.

 

Ο ΠΕΤΡΟΣ

Αι, Πέτρο πέτρα στρογγυλή

και πέτρα κουριστάρικη,

που δεν εμπόρειες να σταθής

και μήδε επά και μήδε εκεί

και μήδε στο Κουτήφαρι

ζε το σκουξα το ψυχικό,[86]

Κάτσε, μην πας προσηλιακά,

τι θενά ζε σκοτώσουσι

νοι Διβολιάνοι κι’ Αρχή …….

Έννοια ζου, μάνα μ’, έννοια ζου,

εγώ όντας πάου προσηλιακά,[87]

εκεί έχου τη (γ)κυρογενιά[88]

και δε φοβάμαι τίποτα.

Ένα Σαββάτο αποβραδίς

στον Αηδημήτρη εκάθοντα

και κάνασι γεροντική

ο Πέτρος μου να σκοτωθή.

Εύγε τους και χαλάλι τους

οι Διβολιάνοι κι’ η Αρχή

όπου τόνε δικιώσασι

το Γιάννη το γιδοβοσκό,

του Καρυζώνη τον υγιό,

που δεν είτα για τίποτα

μόνε τα γίδια ν’ αγκολά,[89]

να τρέχη απάνω στα βουνά.

 

2. Ένορκοι στην επαρχία Οιτύλου από την πατριά του Νίκανδρου

Η θέση του ενόρκου[90] ήταν τιμητική και έμμισθη και καθοριζόταν από τη διοίκηση σύμφωνα με τα άρθρα 45 και 46 του οργανισμού των δικαστηρίων.

Εκ της μεγάλης πατριάς του Νίκανδρου ορίζονται ένορκοι  οι πιο κάτω :.

a. Ο  Σκλαβουνάκος Πουλίκος γεννημένος το έτος 1830 από τον Πύργο Διρού ορίζεται από τη διοίκηση ένορκος[91] στην επαρχία Οιτύλου  για τα έτη 1855 έως 1861.

 

β. Ο Λαγινάκος ή Λαγογιάννης Ιω. Νικόλαος γεννημένος το έτος 1833 από τον Πύργο Διρού ορίζεται από τη διοίκηση ένορκος στην επαρχία Οιτύλου για τα έτη 1855 έως 1860

 

γ. Ο Παυλάκος Αντώνιος γεννημένος το έτος 1810 από τον Πύργο Διρού ορίζεται από τη διοίκηση ένορκος στην επαρχία Οιτύλου για τα έτη 1850 έως 1861

δ. Ο Αραπάκης Ηλίας γεννημένος το έτος 1811 από τον Πύργο Διρού ορίζεται από τη διοίκηση ένορκος στην Επαρχία Οιτύλου για τα έτη 1845 έως 1861

ε. Ο Γεωργιτσάκος Θεόδωρος γεννημένος το έτος 1820 από τον Πύργο Διρού ορίζεται από τη διοίκηση ένορκος στην Επαρχία Οιτύλου για τα έτη 1850 έως 1861

στ. Ο Σούμπασης Δημήτριος γεννημένος το έτος 1829 από τον Πύργο Διρού ορίζεται από τη διοίκηση ένορκος στην επαρχία Οιτύλου  για τα έτη 1860 έως 1861

ζ. Σούμπασης  Κυριάκος γεννημένος το έτος 1806 από τον Πύργο Διρού ορίζεται από τη διοίκηση ένορκος στην επαρχία Οιτύλου για τα έτη 1850 έως 1858

 .

[1]  Ο Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος γεννήθηκε στη Νίκαια (1224-1282 μ.Χ) και πέθανε σε ηλικία 58 ετών.

[2] Κατσαφάδου Παναγιώτη:Τα κάστρα της Μάνης Αθήνα 1992  σελ. 122 «Από το 1222-1250 μ.Χ στη νότια Πελοπόννησο έχουμε χαλαρή Φραγκική κυριαρχία καθώς και κατά την εποχή 1250-1262 που είναι χρόνια Φράγκικης κατάκτησης».   

[3]  Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια-Π. Δρανδάκη: τόμος ΙΘ΄ σελ. 419 και Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τόμος Θ΄ σελ. 282 της Εκδοτικής Αθηνών Α. Ε.  Αθήνα 1980.

[4] Καλονάρου Πέτρου: Χρονικό του Μορέως- σελίδα 186  Το Ελληνικό κείμενο κατά τον κώδικα της Κοπεγχάγης-Εισαγωγή, υποσημειώσεις και επεξεργασία-Εκδοτικός οίκος Δημητράκου. (Χρονικό του Μορέως στιχ. 4.423 - 4.426)

[5].  Χρονικό του Μορέως στιχ. 4050-4051

[6]  Ιστορία του Ελληνικού Έθνους: Βυζαντινός Ελληνισμός τόμος Θ΄ σελ. 115   .

[7] Με χρυσόβουλο του έτους 1293 μ.Χ. ο Ανδρόνικος Β΄ καθόρισε  την πνευματική  δικαιοδοσία του Μητροπολίτη της Μονεμβάσιας και του απένειμε τον τίτλο του Έξαρχου πάσης Πελοποννήσου.

[8]   Ιστορία του Ελληνικού Έθνους:Εκδοτική Αθηνών Α.Ε. Αθήνα 1980 τόμ.  Θ΄ σελ 282.

[9] Το όνομα Νίκανδρος μας υποψιάζει ότι είναι Λακωνικό, γιατί ο όγδοος βασιλιάς της Σπάρτης λεγόταν Νίκανδρος και προερχόταν από τη γενιά των Ηρακλειδών και ως εκ τούτου δεν ήταν άγνωστο το όνομα στη Λακωνία.    

[10] Για την πατριά του Νίκανδρου πληροφορίες έλαβα και από κάποιες καταγραφές του Αντώνη  Ξεπαπαδάκου, που ευγενώς μου παραχώρησε,

[11]  Ιστορία του Ελληνικού Έθνους: τόμος Θ΄  σελ. 331  της Εκδοτικής Αθηνών Α. Ε.  Αθήνα 1980. -Οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες  τοποθετούσαν  Έλληνες αξιωματούχους στις ακραίες επαρχίες και κτήσεις τους, όπως ήταν η Πελοποννησος και δη η Μάνη.  «..Οι πιο σημαντικές πόλεις της αυτοκρατορίας βρίσκονταν υπό την ευθύνη αξιωματούχων, που έφεραν τον  τίτλο του «κεφαλά» ή «κατεπάνω». Ο κεφαλάς ή «κατεπάνω» ήταν ο αρχηγός της φρουράς των οχυρών της πόλεως και ασφαλώς της αστικής γενικά διοικήσεως».

[12]  Στη βόρεια ακτή της εισόδου του λιμανιού του Πόρτο- Κάγιο υπάρχει άπα ή απαγκρεμός.

[13] Ιστορία του Ελληνικού Έθνους:  τόμος Θ΄  σελ. 110   της Εκδοτικής Αθηνών Α. Ε.  Αθήνα 1980.  «..Η διοίκηση των ακραίων επαρχιών είχε έντονα στρατιωτικό χαρακτήρα. Φαίνεται ότι ο θεσμός της « κεφαλής», του στρατιωτικού ή πολιτικού άρχοντα,  συγκέντρωνε, ως αντιπρόσωπος του αυτοκράτορος στα χέρια του όλες τις εξουσίες». 

[14] πέτυχα =πετυχημένα.

[15] Το μοιρολόγι ειπώθηκε από τον  Κούλη Στ, Κατσιώρχη  στον Αντώνη Ξεπαπαδάκο,

[16] Οι Ξεπαπαδιάνοι και οι Μουγιάνοι σκοτώθηκαν μεταξύ τους για ασήμαντη αφορμή και προκλήθηκε βεντέτα, η Γεροντική όμως του χωριού μετά από τις προβλεπόμενες διαδικασίες πέτυχε συμφιλίωση–ψυχαδελφοσύνη.

[17] Δημητράκου Δημητρίου: Οι Νικλιάνοι, σελ. 217.

[18]  Στην Αρεόπολη στην πυργοκατοικία των Βερσιάνων υπάρχει αναθηματική πλάκα-πιστοποίηση, που ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης εκφράζει ευχαριστίες: «Ευχαριστώ την οικογένεια Βερσάκου ή Παυλάκου για την φιλoξενία που μου προσέφεραν στην Αρεόπολη της Μάνης και τη συμπαράσταση για τον αγώνα της λευτεριάς από την Οθωμανική αυτοκρατορία.

Εν Καρδαμύλη την 16 Ιουνίου 1822

Θ. Κολοκοτρώνης 

ταγματάρχης αγγλικού στρατού.» 

[19] Καπετανάκη Σταύρου: Μανιάτες Αγωνιστές του 1821 - σελ. 57 έκδοση Συλλόγου Μανιατών Καλαμάτας 2005. 

[20]. Καπετανάκη Σταύρου: Μανιάτες Αγωνιστές του 1821  σελ. 33 έκδοση Συλλόγου Μανιατών Καλαμάτας 2005. 

[21] Ο καπετάν Ματαπάς-Μιχάλης Αναγνωστάκος,  από τους κορυφαίους ήρωες του Μακεδονικού αγώνα προερχόταν από τον κλάδο των Αναγνωστιάνων της πατριάς του Νίκανδρου.

[22]  Πατσουράκου Ιωάννου: Η Μάνη και οι Μανιάται-Ηθογραφία 1910 σελ. 57 

[23] Εγκατάσταση μελών του κλάδου των Αραπιάνων ή Αραπάκηδων έχει γίνει στη Βοιωτία κατά την επαναστατική πράξη του Νικόλαου Λεωτσάκου το έτος 1854 για απελευθέρωση της Θεσσαλίας, αλλά και πιο πριν, που νέοι Μανιάτες έρχονταν εθελοντές για να ελευθερώσουν υπόδουλες πατρίδες. Σχετικά δες Ιωάννη Λεκκάκου Μάνη, Ερανίσματα Ιστορίας και Λαογραφίας σελ. 171. 

[24] Οι Στεφανιάνοι  κλάδος της πατριάς του Σκανδάλη είχε πύργο στην κώμη του Πύργου Διρού.  

[25] Μπαλιτσάρης επώνυμο κλάδου της πατριάς του Νίκανδρου, balistarii  λέγονταν οι χειριστές των πυροβόλων.

[26] Καπετανάκη Σταύρου: Μανιάτες Αγωνιστές του 1821  σελ. 205 έκδοση Συλλόγου Μανιατών Καλαμάτας 2005 

[27] Καπετανάκη Σταύρου: Μανιάτες Αγωνιστές του 1821  σελ 35 έκδοση Συλλόγου Μανιατών Καλαμάτας 2005. 

[28] Κάσση Κυριάκου: Άνθη Πέτρας σελ. 382

[29] Έξαρχος ήταν αξίωμα που είχε τη δικαιοδοσία   μικρής ή μεγάλης περιφέρειας. Στη Μάνη ο αρχηγός μιας πατριάς λεγόταν Έξαρχος γι’ αυτό συνήθως συναντιέται και ως κλάδος πατριάς.

[30] Στους καταγομένους από τον Έξαρχο(Ξαρχιάνοι) περιλαμβάνονται οι Γκλεζιάνοι, Γιδιάνοι, Κυριαζιάνοι κατ’ άλλους στους Ξαρχιάνους υπάγονται και οι Σμαηλιάνοι.

[31] έχει  ύψος δεκαέξη(16) μέτρα και είναι τετραώροφος με μύλο και ελαιοτριβείο.

Εκ του κλάδου των Αραπιάνων ή Αραπάκηδων προερχόταν  ο ξακουστός θαλασσοπόρος Πέτρος Αραπάκης, που το έτος 1910-1911 με το ιστιοπλοϊκό  Πανδώρα έκανε το γύρο του κόσμου, ας σημειωθεί ότι το έτος 1884 ανακάλυψε τα σπήλαια του Διρού.    

[32] ΓΑΚ, Συλλ. Βλαχ., Υπ. Πολ., φάκ. 24, έγγρ. 9 της 29 Φεβρουαρίου 1824.

[33] ΓΑΚ, Εκτ., φάκ. 129 έγγρ. 028 της 11 Οκτωβρίου 1825

[34] Πρόκειται για πρόγονο της οικογένειας των Ανδρεάνων της Τριανταφυλλιάς, που σήμερα έχουν μετακινηθεί στην Αρεόπολη.

[35] Οι Μπεχράκηδες του χωριού Τριανταφυλλιά ήταν ένας από τους σημαντικούς κλάδους της Βυζαντινής πατριάς του Νίκανδρου. Η Τριανταφυλλιά αναφέρεται σε αρκετά έγγραφα ως τόπος συγκέντρωσης συσκέψεων  Μανιάτικων πατριών  συνδεομένων δια φιλίας.

[36] Δημάκος(Δημακάκος) από την Καφιώνα οικογένεια της πατριάς του Νίκανδρου από τον κλάδο του Σκανδάλη  

[37] Τσίμοβα ονομαζόταν η Αρεόπολη.

[38] «Ο Αναστασάκος με τους οπαδούς του» ήταν ο Αναστάσης Μαυρομιχάλης γιός του Πετρόμπεη.

[39] Σημαντική οικογένεια- πατριά της Ανατολικής Μάνης, που μέλη της και σήμερα κατοικούν στο χωριό Πύρριχος ( Κάβαλος).

[40]  Γιαννιάνοι και Μιχαλιάνοι ήσαν πατριές του χωριού Πύρριχος (Κάβαλος).

[41] Ο Πιέρος Τζιλιβόπιερος(Λεκκάκος) υπήρξε οπλαρχηγός κατά την επανάσταση του 1821 και προερχόταν από την πολυάνθρωπη πατριά των Λεκκιάνων που βασικό χωριό της  ήταν το Καυκί της Τευθρώνης, Λεκκιάνοι – κλάδοι της πατριάς υπάρχουν και σε άλλα χωριά της Ανατολικής και Δυτικής Μάνης.

[42] Λιγομυαλιάνοι ήταν σημαντική πατριά της Ανατολικής Μάνης και κατοικούσαν στο Φλομοχώρι. 

[43] Πρόκειται για τον Αναστάσιο Πέτρου Μαυρομιχάλη.

[44] Τα δεινά που προέκυψαν  για τους Έλληνες από τις ξένες επιρροές και επεμβάσεις  καταδικάζονται από τον αρχηγέτη των Μαυρομιχαλιάνων και δοξασμένο ηγεμόνα της Μάνης Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη. δες Φωτιάδη Δημήτρη: Η επανάσταση του 21 τομ. ΙV  σελ. 256 το ανάθεμα του Πετρόμπεη στους Αγγλογάλλους..

[45]  Α.Α.Ε.Β.Ε  Κουτί 57, φακ. αριθ. 20

[46] Ιστορικό Αρχείο Μουσείου Μπενάκη, Αρχ Αγώνοςφακ. 18, έγγραφ. 1646

[47] ΦΕΚ 19(16/10/40)91

[48] ΓΑΚ, Αριστεία, φάκ. 276, έγγρ. 108, αριθ. καταλ. 20.

[49] ΦΕΚ, Έκτ. παράρτ. του αριθ. 29 σελ  136 

[50]  Α.Α.Ε.Β.Ε  Κουτί 192, φακ. αριθ. 45.

[51] Α.Α.Ε.Β.Ε  Κουτί 14, φακ. αριθ. 1283.

[52] Α.Α.Ε.Β.Ε  Κουτί 46, φακ. αριθ. 16.

[53]  Α.Α.Ε.Β.Ε  Κουτί 130, φακ. αριθ. 33.

[54] Α.Α.Ε.Β.Ε  Κουτί 200, φακ. αριθ. 20.

[55] Αρχ. Ελλην. Παλιγγενεσίας βιβλ. 7 σελ. 131 και ΓΑΚ. Υπ. Πολ. φακ. 55.

[56]  Α.Α.Ε.Β.Ε  Κουτί 58, φακ. αριθ. 86.

[57]  Α.Α.Ε.Β.Ε  Κουτί 139, φακ. αριθ. 18.

[58] Α.Α.Ε.Β.Ε.  Κουτί 174, φακ. αριθ. 69

[59] ΓΑΚ Μικραί Συλλογαί Κ. 6 Αρχ.  Παν. Γιατράκου, έγγρ.432

[60] Α.Α.Ε.Β.Ε  Κουτί 34, φακ. αριθ. 7

[61] Α.Α.Ε.Β.Ε.  Κουτί 60, φακ. αριθ. 104.

[62] Α.Α.Ε.Β.Ε.  Κουτί 85, φακ. αριθ. 15.

[63] Α.Α.Ε.Β.Ε.  Κουτί 85, φακ. αριθ. 16.

[64]  Α.Α.Ε.Β.Ε.  Κουτί 101, φακ. αριθ. 62.

[65] Κοτσώνη Κων/νου: Νικόλαος Πιεράκος-Μαυρομιχάλης, Λακωνικαί Σπουδαί 9(1988)494 κ.ε.

[66] Γεν, Εφημ. Ελλάδος, αριθ. φ. 48, της 27 Ιουνίου 1831.

[67] ΓΑΚ, Αρχείο Γιατράκου (Μικρές συλλογές Κ6α), έγγρ. 432.

[68] Καπετανάκη  Σταύρου: Αριστεία του 1821 σε Μανιάτες Αγωνιστές Εκδόσεις «Αδούλωτη Μάνη» έτος 2008.

[69]   Η κατάληξη –ιανοι στη Μάνη είναι ιδιαίτερη κατάληξη εθνικού οικογενειακού ονόματος.

[70] Πατσουράκου Ιωάννου: Η Μάνη και οι Μανιάται-Ηθογραφία 1910 σελ. 57 Στο απόσπασμα που παραθέτομε παρουσιάζεται η διαμάχη μεταξύ Γρηγορακιάνων και Πουλιάνων της Χαριάς και σημειώνεται η υπολογίσιμη παρουσία της γυναίκας. « Ο Γρηγορακάκης κατά τη διάρκεια του πολέμου δι’ ιστιοφόρου μετέφερε εκ του φρουρίου της Μεθώνης πυροβόλον παλαιόν, όπως δι’ αυτού κρημνίζων τους πύργους των εχθρών του εξαναγκάση τούτους εις φυγήν εκ του χωρίου. Πριν όμως αποβιβασθή τούτο εις Λιμένιον, επενέβη ο Κατσάκος Μαυρομιχάλης προς διαλλαγήν και παύσιν των εχθροπραξιών- δια φρονίμων συμβουλών και συμφωνούντων αντιμαχομένων για ειρήνευση Ο Γρηγορακάκης λέει καπετάν Ηλία τα ασπάζομαι τα λόγια σου…δεν με αφίνει όμως η γριά.». 

[71] Κατσικάρου Νικολάου: Η βεντέττα στην Μάνη, σελ. 82.  Η Οικογένεια Καριζιόνη είχε πύργο στη Χαριά.    

[72]  Α.Α.Ε.Β.Ε.  Κουτί 179, φακ. αριθ. 69.

[73] ΓΑΚ, Αρχείο Γιατράκου (Μικρές συλλογές Κ6α), έγγρ. 432.

[74] Πίτσιου Κων/νου: Λακωνικές σελίδες, σελ. 105.

[75] ΓΑΚ, Αρχείο Γιατράκου (Μικρές συλλογές Κ6α), έγγρ. 432.

[76]  Καπετανάκη  Σταύρου: Αριστεία του 1821 σε Μανιάτες Αγωνιστές Εκδόσεις «Αδούλωτη Μάνη» έτος 2008.

[77] Κατσικάρου Νικολάου: Η βεντέττα στην Μάνη, σ. 82. Η Οικογένεια είχε πύργο στη Χαριά.

[78] Γενική Εφημερίδα της Ελλάδος αριθ. φυλ. 48, της 27 Ιουνίου 1831.

[79] Γεν. Εφημ. Ελλάδος, αριθ. φ. 48, της 27 Ιουνίου 1831.

[80] Γεν.Εφημ.Ελλάδος, αριθ. φ. 48, παράρτ. της 27 Ιουνίου 1831.

[81] Γεν.Εφημ.Ελλάδος, αριθ. φύλ. 48, παράρτ. της 27 Ιουνίου 1831.

[82] Γεν.Εφημ.Ελλάδος, αριθ. φ. 48, παράρτ. της 27 Ιουνίου 1831.  

[83] Η εφημερίς Ναυπλίου «Αναγεννηθείσα Ελλάς» της 13ης Ιουνίου 1836 φύλλο 2, σελ.8α

[84] Βαγιακάκου Δικαίου: Πρακτικά Α' Συνεδρίου Μεσσηνιακών Σπουδών, σελ. 397.

[85] Βαγιακάκου Δικαίου: Πρακτικά Α' Συνεδρίου Μεσσηνιακών Σπουδών, σ. 396.

[86] Σκούζω το ψυχικό= προειδοποιώ.

[87] Προσηλιακά εννοεί στην Ανατολική Μάνη.

[88]  κυρογενιά(η)=η γενιά της κυρούλας, της γιαγιάς.

[89] αγκολάω-ώ= ακολουθώ-προσέχω τα γίδια, κυνηγώ.

[90]  Η θέση του ενόρκου ήταν έμμισθη και τιμητική. 

[91]  Η θέση του ενόρκου ήταν έμμισθη και τιμητική.

 ===========================================================

==========================================================

  ΑΡΒΑΝΙΤΕΟΙ   ΤΟΥ ΑΚΡΟΤΑΙΝΑΡΟΥ  ΚΑΙ   ΤΟΥ  ΝΕΟΧΩΡΙΟΥ ΤΗΣ  ΔΥΤΙΚΗΣ  ΜΑΝΗΣ.
  ΟΙ  ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ    ΕΚΦΡΑΖΟΥΝ   ΓΝΩΣΕΙΣ  -  ΑΠΟΨΕΙΣ   ΤΩΝ  ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ  ΤΩΝ, Ο ΟΠΟΙΟΙ ΚΑΙ  ΦΕΡΟΥΝ  ΤΗΝ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ  ΕΥΘΥΝΗ.

Του  Γιάννη Π. Λεκκάκου  Καθηγητή-Σχολικού  Σύμβουλου ε.τ.-Ιστορικού Ερευνητή.
 

1. Γενικά στοιχεία για τον οικισμό της Καινούργιας Χώρας 

Η Καινούργια Χώρα είναι μικρός οικισμός του Ακροταινάρου και βρίσκεται πολυ κοντά στη Βάθεια, αναφέρεται δε στην απογραφή GRIMANI του έτους 1700 μ.Χ.

Οι κάτοικοι, παλαιότερα, ζούσαν στον οικισμό Σκάλες, του οποίου η θέση ήταν κοντά σε γκρεμό που έφτανε μέχρι τη θάλασσα.

Μυθολογείτε ότι πειρατές κατάφεραν να ανεβούν το γκρεμό με άλογα και έσφαξαν τους κατοίκους, γι’ αυτό η θέση λέγεται και «αλογόσκαλα».

Καινούργια Χώρα-(φωτογραφία)

 Οι λίγοι επιζώντες έφυγαν και δημιούργησαν το χωριό Σάρα, στη κάθοδο προς το Πόρτο Κάγιο, αλλά και πάλι μετά από πολλά χρόνια, άλλοι πειρατές έκαναν επιδρομή και οι επιζώντες έφτιαξαν τη Νέα Σάρα ή Σαρανιά (ερειπωμένη σήμερα) και την Καινούργια Χώρα.

Στην Καινούργια Χώρα βρίσκονται οι εκκλησίες της Παναγίας κτισμένη το 1865 και τοιχογραφημένη το 1876 και οι Άγιοι Ανάργυροι, ερειπωμένο εκκλησάκι μεγαλιθικού τύπου με λείψανα τοιχογραφιών.

ΑκροΤαίναρο(Φωτογραφία)

2.Η Καινουργια Χώρα οικογενειακός οικισμός

Ο οικισμός Καινούργια Χώρα του Ακροταινάρου στην έκθεση που  συνέταξε για τη Μάνη το έτος 1571 μ.Χ. η βενετική αποστολή και την έστειλε στο Δόγη της Βενετίας αναφέρεται ως Καινούργια Χώρα του Κοσμά- Gnio Chorio di Chosma.[1]

Στην έκθεση αναφέρονται ονομασίες χωριών της Μάνης  με την παράθεση της γενικής οικογενειακού ονόματος, όπως Chounos dι Condestauli(Κούνος των Κοντόσταβλων), Ozia di Chorogon( Οχιά των Κορογόνων), Dri dι Condestauli(Δρυ των Κοντόσταβλων),αλλά και το  Gnio Chorio di Chosma(Νέο Χωριό του Κοσμά-Καινούργια Χώρα). εκ της διάταξης αυτής  Από τη διάταξη αυτή των οικισμών διαπιστώνεται ότι οι οικιστικές συνάξεις στο Ακροταίναρο είναι πολύ παλαιότερες της απογραφής GRIMANI και πολλοί εκ των κατοίκων των οικισμών του Ακροταινάρου ανήκουν σε γνωστές μεγάλες γενιές της Μάνης.  

3. Η παράδοση για τις επιδρομές των πειρατών και τις παλαιότερες περί την Καινούργια Χώρα οικήσεις.

Η παράδοση λέγει ότι κάποτε βγήκαν πειρατές στο Πόρτο-Κάγιο και κατάφεραν να ανεβούν απαρατήρητα την κρημνώδη πλαγιά και να φθάσουν στην Παλιόχωρα σφάζοντας τους κατοίκους.[2] 

Σήμερα  εκεί συναντάμε ερείπια μεγαλιθικών κτισμάτων.

Οι λίγοι κάτοικοι που επέζησαν της σφαγής δημιούργησαν πλησιόχωρα τον οικισμό της Σάρας. 

Μετά όμως από αρκετά χρόνια πειρατές και πάλι έκαναν επιδρομή και κατέστρεψαν το χωριό Σάρα, οι επιζήσαντες έφτιαξαν τον οικισμό της  Σαρανιάς ή Νέας Σάρας που είναι ερειπωμένη και ακατοίκητη  και την Καινούργια Χώρα.

4. Η έννοιολογική ερμηνεία της εθνοτοπικής λέξης αρβανίτης

Το επώνυμο Αρβανίτης προέκυψε από την ονομασία της αρχαίας Ελληνικής πόλης της Ηπείρου Άρβων ή Άρβανον[3] ούτω ο κάτοικος του Αρβάνου ονομαζόταν Αρβανίτης.

Η ονομασία Αρβανίτης επεξετάθη και στις περιοχές της Μαυζακιάς, της Σπατιάς, της Χιμάρας και ούτω δημιουργήθηκε-μεταποιήθηκε  ως εθνικοτοπικό των κατοίκων της Βορείου Ηπείρου που γειτνίαζαν με την Ιλλυρία και κατά τη Βυζαντινή περίοδο εκφράζονταν από κοινού.

Ως εκ τούτου το προσωνύμιο Αρβανίτης φανερώνει τον Έλληνα της Βορείου Ηπείρου, διότι οι οικούντες πέραν του Σκουμπύ ποταμού  ονομάζονταν Ιλλυριοί-Σκιπιτάροι-Αλβανοί.

Οι Αλβανοί που υπηρέτησαν τους Τούρκους και συνετάγησαν μαζί τους ονομάζονταν Τουρκαλβανοί.

5. Η οικογένεια των Αρβανιτιάνων ή Αρβανίτηδων της Καινούργιας Χώρας του Ακροταινάρου

Η οικογένεια των Αρβανιτέων ή Αρβανιτιάνων του οικισμού της Καινούργιας Χώρας Gnio Chorio di Chosma[4] λέγεται πως είναι συγγενική της πατριάς των Λεκκαίων-Δαλασσηνών ή κλάδος της,  γιατί στα αρχεία των αγωνιστών του 1821 βρίσκουμε κατοίκους της Καινούργιας Χώρας με το επώνυμο Λέκκας, αλλά και η παράδοση αναφέρει ότι η οικογένεια Αρβανίτη  είναι μέλος του Βυζαντινού οίκου των Λεκκαίων-Δαλασσηνών.

Μπρίκι το πιο μικρό και ευκίνητο πειρατικό(Φωτογραφία)

6. Οι Αρβανίτες-Λεκκαίοι και η πειρατική δράση τους 

Η ναυτική δράση των πατριών της Μάνης για πειρατεία και συναλλαγές έφτανε στα παράλια της Πελοποννήσου, των Κυθήρων, των νησιών του Αργοσαρωνικού,[5]και του Αρχιπελάγους, την Μ. Ασία. 

Οι Λεκκαίοι-Αρβανίτηδες με περίσσια ναυτοσύνη  υπήρξαν θαλασσοδρόμοι και πειρατές ως τούτο δεικνύεται από τα λιθανάγλυφα στα υπέρθυρα των κατοικιών και των πύργων τους στην Καινούργια Χώρα, στο Καυκί Τευθρώνης και τα αλλά χωριά της Μάνης που     συναντάμε κλάδους και γενιές των Βυζαντινοηπειρωτών και ιδία των προερχομένων από το Βυζαντινό οίκο των Δαλασσηνών.

Μια παράδοση υπάρχει που λέει ότι όντας ναυτικοί  είχαν επικοινωνία με τα παράλια της Μ.Ασίας και μάλιστα με τη Σμύρνη γι’ αυτό συναντάται στην Καινούργια Χώρα το επώνυμο Σμυρνιάκος.

Παραθέτουμε έγγραφο  από τα αρχεία των Καπουτσίνων μοναχών της Νάξου που αναφέρεται στο κλέπτικο-πειρατικό πλοίο του Σαμπάτη Λέκκα.[6]

« Ναξία 1816 Απριλίου 2 Ε.Ν. ημέρα Τρίτη επαρρησιάσθησαν εις την Κατζελλαρίαν  του Κονσολάτου του Αυτοκρατορικού πασών των Ρουσσιών εις Ναξία οι κάτωθεν υπογεγραμμένοι, Λάμπρος Ρεϊζης, Νεονής Ιωβάννης Ρώσσος, και Κωνσταντής Μεσμελής, οι οποίοι με το να εφέρθησαν με την βάρκαν τους εις το νησάκι ονομαζόμενον Σκοινούσαν…..δια να φέρουσι εδώ εις το πόρτο τον σινιόρ Γεωργάκη Μπαρδάκα σούδιτου Ρούσσου με τη μητέρα του και τη σύζυγο του, εκεί είδανε εις ταις ένδεκα του Φλεβαρίου απερασμένους και επλάκωσαν εις εκείνο το νησί ένα καϊκι κλέπτικο, καραβοκυρεμένο από ένα Κρανιδιώτη ονόματι Σανόπουλο,του Σταμάτη Λέκκα και λοιποί όλοι σύντροφοι του ήτονε  Μανιάτες».[7]

Οι Μανιάτες πειρατές δείχνουν δυναμισμό και τόλμη, γιατί έπρεπε να καλύψουν τις οικονομικές τους ανάγκες[8] και  να προστατεύσουν όσο μπορούσαν την πατρίδα τους.

Οι Φιλιππίδης και Κωνσταντάς στη Νεωτερική Γεωγραφία τους γράφουν ότι:

« Οι κάτοικοι της Έξω Μάνης, μα περισσότερο της Μέσα, μεταχειρίζονται και τον ληστρικό βίο και μερικαίς φοραίς και τον πειρατικό, επειδή ευγαίνουν με κάποια καϊκια, όπου έχουν και λεία, ότι εύρουν και ημπορέσουν, δεν είναι τώρα πολύς καιρός, όπου έπιασαν δύο καράβια Φραντζεζικα και μπορεί να καταλάβη τις την επιτηδειότητα τους, όταν ακόμη πως με καϊκια μικρά πιάνουν καράβια.

Προτήτερα από τον υστερινό πόλεμο[9] εύγαιναν μερικαίς φοραίς εις τον Μορέα, και άρπαζαν κοπάδια ολόκληρα, και έκαμναν και άλλαις λείαις αδιαφόρως είς Μωαμεθανούς και Χριστιανούς………».[10]        

Οικισμός Κοσμαδαίοι[11] της Σάμου (Φωτογραφία)  

7. Ο Κιλίτζ-Αλή ΓαλλοΟθωμανός ναυάρχος στο Ακροταίναρο-Η εγκατάσταση των Αρβανίτηδων-Λεκκαίων στη Σάμο

Ο Κιλίτζ-Αλή Γαλλοοθωμανός κουρσάρος χρησιμοποιήθηκε από το Σουλτάνο ως ναύαρχος του Τουρκικού στόλου.[12]  

Ο Σουλτάνος για τις υπηρεσίες του το έτος 1571 μ.Χ του παραχώρησε ως φέουδο την ανοίκιστο και ερημωμένη από τους πειρατές Σάμο.

Ο Κιλίτζ-Αλή στην προσπάθεια του να εποικίσει το νησί κατέπλευσε στο Ακρωτήριο Ταίναρο και λεηλάτησε την περιοχή μεταφέροντας εποίκους-αιχμαλώτους από τη Μάνη στη Σάμο δίνοντας τους γαίες και φορολογικές απαλλαγές.

Οι οικιστικές συνάξεις των Μανιατών στο ΑκροΤαίναρο Gnio Chorio di Chosma-Καινούργια Χώρα του Κοσμά, Giorgiciopulo di Cholochitia, Κορογονιάνικα, Οχιά-Ozia di Chorogon, Laia di chourchougliani,-Λάγια των Κουρκουλιάνων τη Βάθεια και άλλα χωριά πλήρωσαν το σχέδιο-προσπάθεια του Κιλιτζ-Αλή για εποικισμό της Σάμου  με τον εκπατρισμό ικανού αριθμού Μανιατών.

Οι οικισμοί Άνω και Κάτω Αρβανίτες που βρίσκονται στο κεντρικό τμήμα της Σάμου ονομάζονται σήμερα Μεσόγειο και Πάνδροσος (Φωτογραφία)

Οι περισσότεροι Μανιάτες αιχμάλωτοι-έποικοι προέρχονταν από την πατριά των Κοσμάδων από τα Κοσμαδαίϊκα της Βάθειας, από την πατριά του Λέκκα του οικισμού Giorgiciopulo di Cholochitia-Άγιος Γεώργιος Κολοκυνθίας, από το Gnio Chorio di Chosma-Καινούργια Χώρα του Κοσμά, από μέλη της γενιάς των Κοντόσταυλων  του Ξούμερο και από άλλα Μανιάτικα σόγια.[13]

Το έτος 1715 μ.Χ. που καταλήφθηκε η Πελοπόννήσος από τους Τούρκους οι κάτοικοι της Μάνης μη αντέχοντας τις λεηλασίες και τη σκληρότητα των ατάκτων Τουρκαλβανών πανοίκιοι αποδήμησαν και πάλι στο νησί του Πυθαγόρα

Το αποτέλεσμα των προαναφερθέντων συμβάντων επισφραγίζει την ύπαρξη στη νήσο Σάμο των χωριών Κοσμαδαίοι,[14] Λέκκα, Νικολούδες,[15]  Κονταίϊκα, Κοντακίϊκα,  Μαραθόκαμπος, Καρλόβασι, Άνω και Κάτω Αρβανίτες[16] κ.α. [17] 

8. Ο Λιμπεράκης Γερακάρης-Μετακίνηση μελών των Αρβανίτηδων, Λεκκαίων, Βισταχαγιάννων(Χρισταίων) και άλλων οικογενειών στην Έξω Μάνη

Ο Μανιάτης Αρχιπειρατής   Λιμπεράκης Γερακάρης υπήρξε σημαντικό πρόσωπο της περιόδου  1645-1669 μ. Χ.  στις μεταξύ Τούρκων και Βενετών διάφορες συγκρούσεις-πολέμους και τις ιστορικές εξελίξεις, γιατί συνδέθηκε αρχικά με την πλευρά των Τούρκων και στη συνέχεια με την πλευρά των Ενετών

Το έτος 1669 οι Τούρκοι αποφυλακίζουν το Λιμπεράκη Γερακάρη και τον ορίζουν επίσημα μπάς-μπόγου Μάνης-μπέη της Μάνης κατά το πρότυπο των Χριστιανών ηγεμόνων της Μολδοβλαχίας.

Κατά την περίοδο αυτή  μέλη σημαντικών γενών της Μάνης και ιδία του Ακροταινάρου όπως Αρβανιτιάνοι, Λεκκέοι, Βισταχαγιάνοι-Χριστέοι, Κουρούμαλοι, Μέδικοι, Καραμπάτοι-Κοσμάδες,Καλφακιάνοι(Κοντόσταβλοι)-Οικονομέοι,Λαμπρινιάνοι -(Κοτσώνηδες), Μιχαλιτσιάνοι ή Μιχαλίτσηδες Μπενάκηδες κ.α.[18] μετακινήθηκαν στην περιοχή της Έξω Μάνης μέχρι Καλαμάτα.

9. Ο Λιβέριος Γερακάρης από τη γενιά των Κοσμάδων της Βάθειας.

10. Οι επιδρομές των Τούρκων εναντίον της Μάνης

Οι επιδρομές των Τούρκων εναντίον της Μάνης ήσαν πάμπολλες και οι Μανιάτες αμύνονταν γενναίως έχοντας    τόλμη και ασπίδα τα απάτητα βουνά του Πενταδάχτυλου Ταϋγέτου.

Οι δηώσεις, οι αιχμαλωσίες, οι αποδημίες και ο φόρος αίματος

ήταν το τίμημα του πολέμου-αντίστασης των Μανιατών εναντίον των Τούρκων.

Αναφέρουμε ότι οι κάτοικοι της νήσου των Ιωαννίνων είναι αιχμάλωτοι από τη Μάνη και τους εγκατέστησε στη νήσο ο Σιλάν-πασάς(1613-1614).

Oι κάτοικοι  σε εννέα από τα είκοσι τέσσερα Πιστικοχώρια που βρίσκονταν γύρω από την Απολλωνιάδα λίμνη της  Καππαδοκίας ήσαν Μανιάτες αιχμάλωτοι πιστικοί-βοσκοί σε Μπέηδες της περιοχής.

Ο Σουκιούρ μπέης που χρημάτισε καπουδάν-πασάς του Τουρκικού στόλου ήταν Μαυρομιχάλης, γιός του Γιάννη(Σκυλογιάννη) Μαυρομιχάλη, που κατά τα Ορλωφικά μικρό παιδί το αιχμαλώτισαν και το ενέταξαν στους Γενίτσαρους.  

Χαρακτηριστικά θα αναφέρω μία άλλη περίπτωση που μου διηγήθηκε όταν ήμουν μαθητής του Γυμνασίου Καλαμάτας ο πατέρας του γιατρού συμμαθητή μου Τάκη Αρβανίτη,   γιατρός της Καλαμάτας Αρβανίτης ειδικότητας ακτινολόγου.

Μου είχε αναφέρει ο αείμνηστος ακτινολόγος Αρβανίτης ότι οι Τούρκοι πολύ παλιά, λίγα χρόνια πριν την Επανάσταση του 1821   σε κάποια επιδρομή-γιουρούσι τους στα χωριά της Μάνης είχαν πάρει από το Νιοχώρι Λεύκτρου ένθα κατοικούν μέλη της γενιάς των Αρβανιτιάνων[19] κάποιο νέο παιδί   και  το ενέταξαν στο τάγμα των Γενιτσάρων.

Ο ονομασθείς στο τάγμα των Γενίτσαρων Αχμέτης ή Μεϊμέτης Αρβανίτης με την ευτολμία που τον διέκρινε από τα παιδικά του χρόνια απέδρασε και επέστρεψε στα πατρογονικά του στη Μάνη και μάλιστα έλαβε μέρος ενεργά στην Επανάσταση κατά των Τούρκων το 1821. 

Από τη γενικότερη έρευνα μου για τη Μάνη συνάντησα τον Αχμέτη Αρβανίτη μεταξύ των πρωτοπόρων του αγώνα της Εθνεγερσίας των Ελλήνων, διαπίστωσα δε ότι στους κλάδους  της πατριάς  περιλαμβάνεται και το επώνυμο Μεϊμετέας. 

11. Κλάδοι των Αρβανιτιάνων του Νιοχωρίου

Είναι οι Αρβανίτης, Μπουλίκας, Κανελλέας, Μεϊμετέας

Αγωνιστές του 1821

a. Αρβανίτης Δημήτριος

Από το Νεοχώριο του δήμου Λεύκτρου.

Τον Οκτώβριο του 1824 υπηρετούσε στο στρατόπεδο του Μεσσηνιακού Κόλπου ως χιλίαρχος.[20]

β. Αρβανίτης Δήμος

Από το Νεοχώριο του δήμου Λεύκτρου

Στις 6 Ιουλίου 1824 το Εκτελεστικό εισηγήθηκε στο Βουλευτικό την προαγωγή του σε εκατόνταρχο μετά από πρόταση του Διονυσίου Μούρτζινου, Νικολάου Βοϊδή και Γαλάνη Κουμουνδουράκη.[21]

γ. Αρβανίτης Παναγιώτης

Από το Νεοχώριο του δήμου Λεύκτρου.

Στις 6 Ιουλίου 1824 το Εκτελεστικό εισηγήθηκε στο Βουλευτικό την προαγωγή του σε εκατόνταρχο μετά από πρόταση του Διονυσίου Μούρτζινου, Νικολάου Βοϊδή και Γαλάνη Κουμουνδουράκη.[22]

δ. Κανελλάκης-Κανελλέας Παν. Δημήτριος

Από τη χώρα του δήμου Καρδαμύλης

Με απόφαση του Εκτελεστικού προβιβάστηκε σε χιλίαρχο.[23]

Στις 11 Αυγούστου 1824, ως χιλίαρχος υπηρετούσε υπό το Διονύσιο Μούρτζινο στο στρατόπεδο του Μεσσηνιακού κόλπου.[24]

Κατείχε το βαθμό του χιλιάρχου.[25]

ε. Αρβανίτης Κανέλλου Ευστράτιος

Από το Νεοχώριο του δήμου Λεύκτρου.

Αναφέρεται ότι πολέμησε υπό τον Διονύσιο Μούρτζινο.

Στην αρμόδια Επιτροπή υποβλήθηκε πιστοποιητικό του Αναστασίου Μαυρομιχάλη και μαρτυρικές καταθέσεις σε συμβολαιογράφο, των Παναγιώτη Σωτηρέα από τα Τσέρια της Καρδαμύλης, Παναγιώτη Κοτσώνη από τον Πύργο Λεύκτρου και Ανδρέα Τζουλέα από το Νεοχώριο Λεύκτρου.

Η Επιτροπή τον χαρακτήρισε αρχικά ως στρατιώτη με αριθμ. μητρώου 03061 (005483),[26] αργότερα ως υπαξιωματικό β΄τάξης με αριθμό μητρώου 02436 (006317).[27]

στ. Κανελλέας Νικόλαος

Υπηρέτησε στο στρατόπεδο του Μεσσηνιακού κόλπου υπό τας διαταγάς του Διονυσίου Μούρτζινου ως τούτο αναφέρεται σε έγγραφο της 11^ης Αυγούστου 1824.[28]

ζ. Κανελλέας Γιάννης

Υπηρέτησε στο στρατόπεδο του Μεσσηνιακού κόλπου υπό τας διαταγάς του Διονυσίου Μούρτζινου ως τούτο αναφέρεται σε έγγραφο της 11^ης Αυγούστου 1824.[29]

η. Κανελλέας Πέτρος

Υπηρέτησε στο στρατόπεδο του Μεσσηνιακού κόλπου υπό τας διαταγάς του Διονυσίου Μούρτζινου ως τούτο αναφέρεται σε έγγραφο της 11^ης Αυγούστου 1824.[30].

===========================================================  
=========================================================== 

 ΟΙ  ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ    ΕΚΦΡΑΖΟΥΝ   ΓΝΩΣΕΙΣ  -  ΑΠΟΨΕΙΣ   ΤΩΝ  ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ  ΤΩΝ, Ο ΟΠΟΙΟΙ ΚΑΙ  ΦΕΡΟΥΝ  ΤΗΝ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ  ΕΥΘΥΝΗ.

======================================================================

 OI ΚΡΙΑΛΙΑΝΟΙ-ΚΑΡΑΜΟΥΖΙΑΝΟΙ-ΜΟΡΙΑΝΟΙ ΤΗΣ ΤΣΙΜΟΒΑΣ, ΤΗΣ ΡΙΓΑΝΟΧΩΡΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΕΣΑ ΜΑΝΗΣ:

 ΑΠΟ  ΤΟΝ  ΙΩΑΝΝΗ  ΠΟΛΥΛ.ΛΕΚΚΑΚΟ -Καθηγητή- Ιστορικό  Ερευνητή , Συγγραφέα.

 OI ΚΡΙΑΛΙΑΝΟΙ-ΚΑΡΑΜΟΥΖΙΑΝΟΙ-ΜΟΡΙΑΝΟΙ ΤΗΣ ΤΣΙΜΟΒΑΣ, ΤΗΣ ΡΙΓΑΝΟΧΩΡΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΕΣΑ ΜΑΝΗΣ

1.Γενικά στοιχεία

Το επώνυμο Κράλης εμφανίζεται ως Κριαλής στον Κούνο ή Κριάλης στην περιοχή της Αρεόπολης, όπου υπάρχει και ο οικισμός Κριαλιάνικα.[1]

Κλάδους της πατριάς των Κριαλιάνων συναντάμε και στη Ριγανόχωρα της Τευθρώνης στην Ανατολική Μάνη. 

Αρεόπολη(Τσίμοβα) στο βάθος ο ιερός ναός Ταξιαρχών-ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

2. Πατριά των Κριαλιάνων και οι κλάδοι της

Κλάδοι είναι:

οι Κριαλάκης, Καλαποθάκης, Καζικάκος-Καζίκης,^[2] Μοράκης, Καραμούζης, Κριάλης-Ταγαρούλιας,^[3]Αλαφάκος(ης),^[4]

Καρτερούλης, Λουκάκος.^[5]

3. Ετυμολογική ερμηνεία του επωνύμου Κριάλης-Κριαλάκος

α. Η ετυμολογική ερμηνεία του επωνύμου Κριάλης-Κριαλάκος είναι ξενική και προέρχεται από τη σλάβικη λέξη Κράλ που ήταν τίτλος τιμής  και υποδήλωνε τον βασιλιά ή τον ηγεμόνα.^.[6]

Εξ αυτού φαίνεται ότι η συνοικία Κριαλιάνικα που βρίσκεται στον Άγιο Πολύκαρπο της Τσίμοβας έλαβε αυτή την  ονομασία γιατί η πατριά που εγκαταστάθηκε εκεί και ο αρχηγέτης της   έφεραν το προσωνύμιο-παρεπώνυμο Κρ(ι)άλης, Κριαλιάνοι.

β. Η ετυμολογική ερμηνεία του επωνύμου Μο(ω)ράκης-Μοράκος, πιστεύεται ότι προήλθε από το δένδρο μορέα-μουριά, διότι κάποια μέλη της πατριάς των Κριαλιάνων  ασχολούνταν με την παραγωγή του μεταξιού και τα φύλλα της μουριάς-μορέας αποτελούσαν το βασικό στοιχείο εκτροφής του μεταξοσκώληκα, άλλοι πάλι  βλέπουν αρχαϊκή την προέλευση του επωνύμου Μο(ω)ράκης-Μοράκος και λέγουν ότι παράγεται από τη Σπαρτιατική λέξη μόρα, που ήταν υποδιαίρεση του στρατού των αρχαίων Σπαρτιατών.  

Η συνήθεια να γράφεται το επίθετο με ω-τουτέστιν Μωράκης είναι εσφαλμένη.

4. Η οικογένεια των Κριαλιάνων-Μοριάνων-Καραμουζιάνων κ.λ.π. του Κούνου

Η οικογένεια των Κριαλιάνων-Μοριάνων-Καραμουζιάνων του Κούνου   βρισκόταν σε αμεσότητα σχέσεων με τις γενιές των Γρηγοράκηδων  και των Μαυρομιχαλαίων που είχαν εγκατασταθεί στα Άλικα της Μέσα Μάνης. ^[7]  

Λιμένι-ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

5. H μετακίνηση των Κριαλιάνων-Μοριάνων-Καραμουζιάνων από τη Μέσα Μάνη

Οι Μοριάνοι ή Μοράκηδες και οι Καραμουζιάνοι της Ριγανόχωρας κατάγονται από τους Κριαλιάνους της Μέσα Μάνης,^[8] καθώς και οι Κριαλιάνοι-Καραμουζιάνοι, Μοράκηδες κ.α που κατοικούν στην Τσίμοβα και το Λιμένι.^[9]

Η μετοικεσία-εγκατάσταση των Μοριάνων-Καραμουζιάνων στη Ριγανόχωρα δύναται να ταυτιστεί, λόγω συγγένειας ή φιλικών σχέσεων, με τη μετακίνηση των Γρηγοράκηδων από τα Άλικα στη Ριγανόχωρα που ήταν ο πρώτος σταθμός των περαιτέρω μετακινήσεων τους στο Σκουτάρι-Αγερανό-Μαραθονήσι,  αλλά και η εγκατάσταση των Κριαλιάνων-Καλαποθιάνων-Μοράκηδων-Καραμουζιάνων κ.λ.π. στα Κριαλιάνικα της Τσίμοβας και το Λιμένι, που σχετίζεται με τη μετακίνηση των Μαυρομιχαλαίων από τα Άλικα στην Τσίμοβα και τις επίσης φιλικές σχέσεις που είχαν οι Κριαλιάνοι με τους Μαυρομιχαλιάνους.

6. Οι Κριαλιάνοι-Μοριάνοι στον 214 χειρόγραφο κώδικα της Εθνολογικής Εταιρείας

Στο 214 χειρόγραφο κώδικα της Εθνολογικής Εταιρείας, που είναι ημερολόγιο του εκ Λαγίας παχτονάρη γιατρού Παπαδάκη(1715-1763), καταγράφονται οι τραυματισμοί από τις αλληλομαχίες των οικογενειών των χωριών της Μάνης και οι ιατρικές υπηρεσίες του προς αυτούς.

Ο όρμος της Κολοκυθιάς-ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

Στον κώδικα αναφέρονται και μέλη της πατριάς των  Κριαλιάνων-Μοριάνων και Καραμουζιάνων ως κατωτέρω. 

α. χοριο κριαλη άνηκα

Εγιανε του κουμπάρου του θανάσι ο αδελφός 

Εγιανε ο τζόρτζακας με αστένηα στο κορμί

β. φύλλο 39 Χορίο Βάτας

1763 Εγηανε ω Γηόργης μοράκης πετριά στο κεφάλη 

7. Ο Δημήτριος Μοράκος αναφέρεται στα πρακτικά της εκλογής δημογερόντων του δήμου Κολοκυνθίου έτους 1828  

Παραθέτουμε απόσπασμα έκθεσης-πρακτικών εκλογής Δημογερόντων έτους 1828 του χωρίου Κότρωνα του δήμου Κολοκυνθίου, που κάνει μνεία  των Μοριάνων της Ριγανόχωρας.

«…….απεφασίσαμε να απεράσουμε και εις το χωρίον του Κότρωνα.

Ειδοποιήσαμε τους εντοπίους, επροσκαλέσαμε δύο και τρείς τους εκλέκτορες των έξωθεν χωρίων και εδώ συναντήσαμε δυσκολίες το να τους συνάξωμεν μετά τρείς ημέρας εσυνάχθησαν έπειτα, γράψαμε αυτούς εις τον κατάλογον, έγινε δοξολογία εις τον Θεόν από τον Αρχιερέα Άγιον  Μαϊνης Κύριον Ιωσήφ.^[10]

Έπειτα ανεγνώσθη ο κατάλογος των εκλεκτόρων και εις επήκοον πάντων και επειδή ήτον πλήρης των ψήφων, τους επροβάλαμε, να εκλέξουν τους Δημογέροντας τους, οίτινες προέβαλλαν τους Κυρίους Δημήτριον Σαλτάκον και Μιχάλην Αγγελετάκον και ενώ ετιμούσαμε τας ψήφους,  να ψηφοφορήσουν η γενιά των Σεβαστιάνων, δεν ήθελον να συνεδριάσουν,  επρόβαλλον τινές μερικάς των έστο απλάς αιτίας, διότι τινές άλλοι τους εσκότωσαν τα ζώα των και παρακινούμενοι παρ’ ημών εσυνεδρίασαν.

Και εις το μεταξύ τούτο επαρρησιάσθη ο Κωνσταντής Δασκαλάκος^[11] και έπιασε και εζήτησε να του δοθή το δικαίωμα να λάβη τας ψήφους των 15 συγγενών του, όπου δεν ήτον παρόν και ψηφοφορήση δι’ αυτούς, δεν του εδόθη το παράνομον ζήτημα του και παρρησιασθείς πάλιν ο  Δημητράκης Μοράκος λέγοντας του Κωνσταντή Δασκαλάκου αν ήτον σε κλεψίας, έφερνε τους συγγενείς του και εις την Συνέλευσιν δεν τους παρρησιάζη,, ειμή τους έχει να φυλάττουν τους πύργους.

Ο Κωνσταντής Δασκαλάκος και Δημήτριος Μοράκος ήτον εχθροί και δια να ωμιλήση  ο εις του άλλου, λόγους είπαν τινάς,  έβγαλαν τας πιστόλας των και τας μαχαίρας των και τούτο έγινε από τον Κωνσταντή Δασκαλάκον, όστις πρώτος έπιασε τα όπλα ζητούντος αιτίαν να διαλύση την Συνέλευσιν, ώστε οπού δεν ήτον δυνατόν πλέον να  συνέλθη».

8. Έγγραφο του Επιστάτη ευταξίας Στέφανου Μοράκη προς το Διοικητή Σπάρτης

Πανευγενέστατε Διοικητά της Σπάρτης

Σε ειδοποιώ ως σε γράφω και πρώτα 4 άνθρωποι, όπου ήτανε μέσα επροχτές τους εμιλήσανε να έβαινε και έστειλε η Κούτρενα και εβήκαν και επήγανε Ζυγιώτες και άλλοι Ταμίλος και άλλοι μια δεκαριά 12. Εψές το γιόμα τους εβαρέσανε έος το δείλη ώρας 6 εμαλόσανε από εκεί παραδόθηνα στο Σκλαβουνάκο κε τους έχουνε σκλάβους όση φαντασίαν είχανε τόσο θάλασα ο σκοπός των τώρα είναι για δώ να χτυπίσωσιν εις τη χόραν και έπειτα να κινήσουν για μέσα  τόρα άλλο δεν είναι να έλθουνε καράβια εις το Λιμένι και ασκέρι στεριάς, όχι το πράμα όλο μεγάλόνι με θέλημα και με στανιός. Όχι αφέντη μου, όχι λέγεις και εγώ να είδον ήλιον εχάθηκα δια τούτο ξένον, δια τούτο ξένοι επίτηδες εδικού μου ανθρώπους να σε πληροφορήσω και αυτός το ξέρει ως είναικαι δόσετου παρακαλώ απόκρισιν το συντομότερον .

Πλήρωσε τον Κέτζον γρόσια εφτά 7.

                       Στέφανος Μοράκης

6 Απριλίου 1831 Τζίμοβα

Άλλα τινα περί των Μωράκηδων

α. Οι Μωράκηδες ή Μοριάνοι ήταν μεγάλη οικογένεια και όπως αναφέρεται σε έγγραφα είχαν συμπεθεριό με τον καπετάν Γιαννάκη Κουτήφαρη.[12]

β.Το έτος 1763 αναφέρεται από το χωριό Βάτα ο Γιώργης Μωράκης στο ημερολόγιο του Παπαδάκη,[13]

γ.Το έτος 1783 αναφέρεται ο Καμαρινός Μωράκης στη διαθήκη του ηγουμένου της μονής της Τίμιοβας Σωφρονίου Παυλή.[14]  

δ.Το έτος 1792 αναφέρονται σε έγγραφα της Καλαμάτας οι Αναστάσης, Πέτρος, Δημητράκης και η Αναστάσαινα Μωράκαινα.[15]

ε.Το έτος 1804 αναφέρεται ως μάρτυρας σε αφιερωματικό έγγραφο ο Γεώργιος Μωράκης.

Ο Χριστόδουλος Καπετανάκης έγραψε ότι τις πληροφορίες που παρουσιάζει τις πήρε από διάφορα πρόσωπα και μεταξύ αυτών αναφέρει τους Γεωργάκη και Γιαννάκη Μωριάνους.[16]    

στ.Το έτος 1830 ο Παναγιώτης Μωράκης πούλησε ένα χωράφι στη μονή της Τίμιοβας στη θέση Ζήμπελη, ενθύμηση αριθ. 297.[17]

ζ. Ο Πανάγος Μωράκης αναφέρεται το 1821 σε αφιέρωση κτήματος στη Μονή Βελανιδιάς, που συνόρευε με το δικό του.[18]  

η. Η οικογένεια Αλαφάκη. Απαντά στην Κοίτα και στη Βάθεια, αλλά και αλλού. Ως Αλαφακιάνοι είναι γνωστή η οικογένεια Αραπόγιαννη του Κούνου (Γρηγοράκου).[19]  Πιστεύεται ότι ο Αλαφάκης των Μιανών του Ακροταινάρου προερχόταν από το Κατωπάγγι και ήλθε σώγαμπρος των Καραμπατιάνων-Κοσμάδων της της Βάθειας.

Ο Δημήτριος Αλαφάκης το έτος 1644 μετείχε προγραμματισμένης μετανάστευσης με το πλοίο του Δήμου Μαχαιρίδη από την Κυπάρισσο για τη Νεάπολη της Ιταλίας, [20] αλλά λόγω κακοκαιρίας και της ασκουμένης από τους Ενετούς σκόπιμης παρέμβασης των Ενετών ματαιώθηκε στην Κέρκυρα.

Οι Λιμπεράκης και Παντελής Αλαφάκης αναφέρονται από την Κοίτα στο ημερολόγιο Παπαδάκη.[21]

9. Αγωνιστές του 1821

a. Κριαλάκης Παναγιώτης

Από τον Κούνο του δήμου Μέσης.

Έλαβε μέρος στον αγώνα της Εθνικής Παλιγγενεσίας του 1821

Αναφέρεται ότι το ετος 1824 του απονεμήθηκε ο βαθμός του πεντηκόνταρχου^.[22]

Χαρακτηρίστηκε ως ανθυπολοχαγός-οπλαρχηγός 7ης τάξης με αριθμ. μητρώου 02788.

β. Κριάλης Ιωάννου Δημήτριος

Από τα Κονάκια του δήμου Μαλευρίου.

Το έτος 1872 ήταν 66 ετών και υπέβαλε αίτηση και πιστοποιητικό του δήμου Μαλευρίου, που βεβαίωνε τη συμμετοχή του στην Επανάσταση του 1821.

Χαρακτηρίστηκε ως υπαξιωματικός α΄τάξης με αριθμ. μητρώου 06103(018758)^[23]

γ. Καλαποθάκος Γεώργιος

Από τα Κριαλιάνικα του δήμου Οιτύλου.

Έλαβε μέρος στον αγώνα της Εθνικής Παλιγγενεσίας του 1821

Τα παιδιά του Πέτρος και Κωνσταντίνος Καλαποθάκος παρουσίασαν στην Επιτροπή πιστοποιητικό του Αντωνίου Μαυρομιχάλη και ανέφεραν ότι κατά την είσοδο των Αράβων στα Κριαλιάνικα του πήραν όλα τα κινητά του αντικείμενα.

Χαρακτηρίστηκε από την Επιτροπή ως υπαξιωματικός β΄τάξης με αριθμ. μητρώου 02005 (004663).^[24]

δ. Καλαποθάκος Δημήτριος

Από τα Κριαλιάνικα του δήμου Οιτύλου.

Έλαβε μέρος στον αγώνα της Εθνικής Παλιγγενεσίας του 1821

Αναφέρεται ότι  κατά την είσοδο των Αράβων στα Κριαλιάνικα του λαφυραγώγησαν το σπίτι και το έκαψαν. Με πιστοποιητικό του Αντωνίου και Αναστασίου Μαυρομιχάλη χαρακτηρίστηκε ως υπαξιωματικός β΄τάξης με αριθμ. μητρώου 04339 (013270)^[25]

ε. Μοράκης Π. Ιωάννης

Από την Αρεόπολη του δήμου Οιτύλου

Έλαβε μέρος στον αγώνα της Εθνικής Παλιγγενεσίας του 1821

Τιμήθηκε με το αργυρό αριστείο του Αγώνα, το οποίο αμφισβητήθηκε από την Επιτροπή  και τους έστειλε το δίπλωμα.

Αναφέρει δε ότι στην πολιορκία της Τριπολιτσάς και στην πολιορκία του Νεοκάστρου από τον Ιμπραήμ παρέδωσε τα όπλα του, όπως προέβλεπε η συνθήκη.

Αναφέρει ότι καταστράφηκε το έτος 1834 η οικία του από το Φέδερ και ότι το έτος 1837 δεν υπέβαλε αίτηση και πιστοποιητικά, γιατί βρισκόταν εκτός του κράτους.

Χαρακτηρίστηκε ως υπαξιωματικός β΄τάξης με αριθμ. μητρώου 05927(018442) και σε μεταγενέστερη κρίση  ως υπαξιωματικός α΄τάξης με αριθμ. μητρώου 06288 (018992).^[26]

στ. Μοράκης Ι. Πέτρος

Από την Αρεόπολη του δήμου Οιτύλου.

Έλαβε μέρος στον αγώνα της Εθνικής Παλιγγενεσίας του 1821

Τιμήθηκε με το χάλκινο αριστείο ανδρείας.

Στην πολιορκία του Νεοκάστρου από τον Ιμπραήμ παρέδωσε τα όπλα του, όπως προέβλεπε η συνθήκη.

Με πιστοποιητικό του Αντωνίου Μαυρομιχάλη, του Νικολάου Πιεράκου και Δημητρίου Πετροπουλάκη χαρακτηρίστηκε ως στρατιώτης με αριθμ. μητρώου 08252 (013715).^[27]

   

ζ. Μοράκης Ι. Στέφανος

Από την Αρεόπολη του δήμου Οιτύλου κάτοικος Πεταλιδίου.

Έλαβε μέρος στον αγώνα της Εθνικής Παλιγγενεσίας του 1821

Στις 17 Μαϊου 1829 διορίστηκε υπαστυνόμος Αλμυρού και αργότερα του δόθηκε η εντολή να επιτηρεί στην περιοχή του Ζυγού.

Στις 3 Μαρτίου 1830 διορίστηκε επιστάτης ευταξίας της Αρεόπολης και των πέριξ.

Στις4 Σεπτεμβρίου του 1830 διορίστηκε μέλος της εθνικής πολιτικής φρουράς β΄τάξης.

Αρ. 412           ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ

         Ο κατά την Πελοπόννησον Έκτακτος Επίτροπος

Προς τον Κ. Στέφανον Μοράκην

Κατά την υπ’ αριθ. 94 προς εμέ διαταγήν της Α.Ε του Σεβαστού Κυβερνήτου διορίζεσαι  μέλος της Εθνικής πολιτικής φρουράς β΄τάξης.

Θέλετε απολαμβάνει από της 1ης  του τρέχοντος Σεπτεμβρίου τα μισθοσιτηρέσια σας παρά του Διοικητού της Σπάρτης κατά την περί τούτου γενικήν της Κυβερνήσεως διάταξιν.

Εν Καλαμάτα τη 4 Σεπτεμβρίου 1830

(Τ.Σ)         Α. Μεταξάς

Την 1η Νοεμβρίου 1837  του χορηγήθηκε σύνταξη 16 δρχ. το μήνα. Στις 31 Μαϊου 1865 τα παιδιά του Πανάγος, Αριστομένης και Φωτάκης υπέβαλαν αίτηση για οικονομικές απαιτήσεις.

Κληρονόμοι του ήσαν ο Πανάγος 48 ετών το 1865, η Παναγιώτα συζ. Βασιλείου Βισβικάκου 43 ετών, η Ελένη χήρα Χριστόδουλου Ιωαννίδη 40, ο Κωνσταντίνος που πνίγηκε το 1854 και άφησε χήρα την Ελένη, ο Πετράκης 36 ετών και Μιχάλης 33 ετών που ζούσαν στα ξένα, ο Αριστομένης 31 ετών, ο Φώτιος 28 ετών . Του αναγνωρίστηκε το ποσό των 7.000 γρ. με αριθμ. μητρ. 109.^[28]

10. Αριστεία του 1821 σε Μανιάτες Αγωνιστές της πατριάς των Κριαλιάνων-Μοριάνων-Καραμουζιάνων-Ταγαρουλιάνων

Εκ του δήμου Κολοκυνθίου

=========================================================== 

ΟΙ ΜΠΑΛΙΤΣΑΡΙΑΝΟΙ-ΚΑΛΑΓΙΑΝΟΙ ΤΟΥ ΠΥΡΡΙΧΟΥ, ΤΟΥ ΠΥΡΓΟΥ ΔΙΡΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ

 ΟΙ  ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ    ΕΚΦΡΑΖΟΥΝ   ΓΝΩΣΕΙΣ  -  ΑΠΟΨΕΙΣ   ΤΩΝ  ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ  ΤΩΝ, Ο ΟΠΟΙΟΙ ΚΑΙ  ΦΕΡΟΥΝ  ΤΗΝ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ  ΕΥΘΥΝΗ.

======================================================================

ΙΩΑΝΝΗΣ  ΠΟΛΥΛ.ΛΕΚΚΑΚΟΣ -Καθηγητής - Ιστορικός  Ερευνητής , Συγγραφέας.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

====================================================================

Η ΠΑΤΡΙΑ ΤΟΥ ΝΙΚΑΝΔΡΟΥ
Του  Του  Γιάννη Π. Λεκκάκου  Καθηγητή-Σχολικού  Σύμβουλου ε.τ.-Ιστορικού Ερευνητή

1. Πόθεν προέρχεται το επώνυμο Καλαγιάκος

Στα μητρώα αρρένων του τ. δήμου Τευθρώνης τα πρώτα μετεπαναστατικά χρόνια το επώνυμο της οικογένειας Καλαγιάκος αναφέρεται ως Καλαζιάκος, διότι προερχόταν από τον οικισμό της Παλιοκάλιαζας που βρισκόταν πλησιόχωρα της Καρυούπολης και του κάστρου της Κελεφάς.

Μάνη-Κάλιαζη

Τα μέλη της πατριάς των Μπαλιτσαριάνων-Καλαζιάνων  λόγω των ιδιαίτερων τεχνικών γνώσεων και της εμπειρίας χειρισμού των πυροβόλων όπλων διεσπάρησαν ως τεχνικοί απαραίτητοι στον Πύρριχο, τον Πύργο Διρού, το Νύφι και στην Καφιόνα^[1] που η οικογένεια είχε πύργο κ.α.

2. Η Παλιοκάλιαζα της Κελεφάς τόπος συγκέντρωσης των Μανιατών Stradioti

Ο ερειπωμένος σήμερα οικισμός της Παλιοκάλιαζας που βρίσκεται βορειοανατολικά τού Βαχού και παράγεται από την αρβαν. λέξη kallez που σημαίνει στάχυ.

Κατά μια εκδοχή εγκαταστάθηκαν εκεί Βυζαντινοηπειρώτες-Αρβανίτες Stradioti το έτος 1463 που τέθηκαν στις διαταγές του Ενετού διοικητή του φρουρίου της παλιάς Καρυούπολης.

Κατ΄ άλλη παράδοση ο οικισμός της Κάλλιαζης ήταν οικισμός κουρσάρων.[2]  

Η Παλιοκάλιαζα που βρίσκεται πλησιόχωρα του κάστρου της Κελεφάς αναφέρεται ότι ήταν τόπος στρατολογίας και συγκέντρωσης των έμπειρων περί την τέχνη του πολέμου Μανιατών, που προσλαμβάνονταν ως Straiοti στις αυλές των Φράγκων ηγεμόνων.^[3]

3. Οι Καλαγιάνοι-Μπαλιτσαριάνοι

Η παράδοση της οικογένειας των Καλαγιάνων του Πυρρίχου και    του Πύργου Διρού λέγει ότι ανήκουν στην ίδια πατριά των Μπαλιτσαριάνων.

Μπαλιτσάρης-Balistarii λέγονταν οι χειριστές των πυροβόλων

όπλων, ως εκ τούτου το προσωνύμιο Καλαζιάκος προήλθε εκ του                                                                                     

οικισμού καταγωγής και δράσης των Μπαλιτσαριάνων το Κάλιαζη, αποδόθηκε δε σε μέλος της οικογένειας και έγινε επώνυμο,

Πύργος Διρού-φωτογραφία

μεσούντος του 19ου αιώνα το επώνυμο Καλαζιάκος επικράτησε να ακούγεται κατά παραφθορά ως Καλαγιάκος.

4. Μαρτυρία του παχτονάρη γιατρού Παπαδάκη για τους Μπαλιτσαριάνους-Κώδικας 214 της Εθνολογικής Εταιρείας

Στο 218 χειρόγραφο κώδικα της Εθνολογικής Εταιρείας, που είναι ημερολόγιο του εκ Λαγίας παχτονάρη γιατρού Παπαδάκη (1715-1763), αναφέρονται οι τραυματισμοί από τις αλληλομαχίες των οικογενειών των χωριών της Μάνης και οι ιατρικές προς αυτούς υπηρεσίες του.

Στον κώδικα αναφέρονται μέλη της πατριάς των Μπαλιτσαριάνων-(Καλαγιάνων) στον Πύργο Διρού, τον οικισμό της Χιμάρας-Πυρρίχου, στο Νύφι. και Ξούμερο με πύργο στην Καφιόνα

Παραθέτουμε κατωτέρω τα σχετικά στοιχεία:

Φύλλο 29 Χοριό πήργος

μπαληντζαρις πετρος μπαλοτήά στο γγόλο

Φύλλο 12. 1715 χωριο χημαρα ηουνηου 17

στράτης μπαλητζάρης

Φύλλο 13.

στράτης μπαλητζάρης

Φύλλο 11. χωριο χημαρα 1719

ΕΓειατρεψα τον μπαλιτζάρι μπαλοτήά εις την Βεδρά απανον εις τον λάλουδα και επίγενε — μέσα: στι βαρέλα.

Πύρριχος-φωτογραφία

5. Επιγραφή αγιογράφησης Αγίου Γεωργίου Λευτής Συκιάς Σκουταρίου

Ο Άγιος Γεώργιος Λευτής Συκιάς Σκουταρίου των Μενενιάνων έχει ωραία τοιχογράφηση που χρονολογείται από το έτος 1737 μεταξύ  δε των οικογενειών που βοήθησαν και ιστορήθηκε  ο ναός εκτός των Μενενιάνων είναι και οι Μπαλιτζαριάνοι.

Η επιγραφή έχε ως κατωτέρω. 

+ ΑΝΙΣΤΟΡΗΘΗ Ο ΘΙΟΣ ΚΑΙ  ΠΑΝΣΕΠΤΟΣ  ΝΑΟΣ  ΟΥΤΟΣ

ΤΟΥ  ΑΓΙΟΥ  ΜΕΓΑΛΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ  ΔΙΑ  ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ ΚΟΠΟΥ  ΚΑΙ  ΕΞΟΔΩΝ  ΤΩΝ ΤΙΜΙΟΤΑΤΩΝ ΑΡΧΟΝΤΩΝ ΜΕΝΕΝΙΑΝΩΝ  ΠΑΛΙΤΖΑΡΙΑΝΩΝ……..ΗΤΣΑΣ  ΕΒΑΛΕ  ΤΟ  ΧΟΡΑΦΙ  ΕΙΣ….        ΔΥΟ  ΒΕΛΙΝΕ ΚΙΟΠΙΤΣΗ (ΚΙΟΠΙΤΟΠΗ)

Η  ΨΥΧΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑ  ΑΡΧΙΕΡΑΤΟΒΟΝΤΟΣ  ΤΟΥ ΘΕΟΦΥΛΕΣΤΑΤΟΥ  και των επίλιπων λαϊκών  ΚΥΡ  ΣΟΦΡΩΝΙΟΥ  ΠΑΝΟΣΙΟΤΑΤΟΥ   ΗΓΟΥΜΕΝΟΥ   Γρηγορίου  ΠΑΠΑ ΚΥΡ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΔΙΑ  ΧΥΡΟΣ  ΚΑΜΟΥ  ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ  ΚΛΗΡΟΔΕΤΗ  ΕΙΝ ΧΟΡΙΟ  ΚΑΒΑΛ…….Μηνου  ΙΟΥΛΙΟΥ  λ΄ 1737       -33-

6. Αγωνιστές του 1821

Μπαλιτσάρης Νικόλαος

Από την Καφιόνα του δήμου Οιτύλου

Στην αίτηση που υπέβαλε στην αρμόδια επί των εκδουλεύσεων των αγωνιστών του 1821 Επιτροπή προσκόμισε πιστοποιητικό του Αντωνίου Μαυρομιχάλη, χαρακτηρίστηκε δε ως στρατιώτης με αριθμ. μητρ. 08801 (013648)^[4]

7. Αριστεία ανδρείας σε αγωνιστές του 1821 εκ της πατριάς των Μπαλιτσαριάνων-Καλαγιάνων

Μπαλιτσάρης Κυριάκης, Κάβαλος-Πύρριχος, σιδερένιο

Μπαλιτσάρης Μ. Νικόλαος, Καφιώνα Οιτύλου, αργυρό

Μπαλιτσάρης Γρηγόριος, Γύθειο, χάλκινο

8.Ένορκοι από την πατριά των Μπαλιτσαριάνων

Ο Μπαλιτσάρης Νικόλαος από τη Καφιώνα γεννημένος το 1812  ορίζεται από τη διοίκηση ένορκος της επαρχίας Οιτύλου για τα έτη από το 1845-61.

---

[1] Υπάρχει δε και άλλη εκδοχή ότι ο Μπαλιτσάρης  της Καφιώνας είναι απόγονος του Βυζαντινού οίκου των Κοντόσταβλων και έχει συγγενική σχέση με αυτόν του Νυφίου.   

[2] Γιαννακάκου-Ραζέλου Γεωργίου: εφημερίδα «Ο Φάρος της Λακωνίας» έτος Δ΄, αρ. φύλλου 58, 59 και 60 του 1956. «Η Κάλλιαζη έλαβε το όνομά της από τον αρχικουρσάρο Κάλλιαντζη, τον οποίο είχαν αιχμαλωτίσει οι Μανιάτες πειρατές....». 

[3] Ο οικισμός Κάλιαζη αναφέρεται στο Φύλλο 28 του χειρόγραφου κώδικα του παχτονάρη γιατρού Παπαδάκη «Χορήο κάληαζη Εγηατρεψα τον μπαναγηότη τον πακταλέα μαλοτήα ης το Βηζη η μπάλα μέσα ζερβιά αιγιανε………..»

[4] Α.Α.Ε.Β.Ε  Κουτί 135, φακ. αριθ. 44.

======================================================== 

  ΟΙ  ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ    ΕΚΦΡΑΖΟΥΝ   ΓΝΩΣΕΙΣ  -  ΑΠΟΨΕΙΣ   ΤΩΝ  ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ  ΤΩΝ, Ο ΟΠΟΙΟΙ ΚΑΙ  ΦΕΡΟΥΝ  ΤΗΝ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ  ΕΥΘΥΝΗ.

Του  Γιάννη Π. Λεκκάκου  Καθηγητή-Σχολικού  Σύμβουλου ε.τ.-Ιστορικού Ερευνητή.
 

======================================================